Ακολούθησε ο θρίαμβος της στo 20ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Μέρες-Κύπρος 2022 με 1o Βραβείο Καλύτερης Κυπριακής Ταινίας, 1ο Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας και Ειδική Μνεία Ανδρικού Ρόλου στον Δημήτρη Κίτσου. Η ταινία απέσπασε τρεις υποψηφιότητες στα Βραβεία Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου κερδίζοντας το Βραβείο Καλύτερης Μειοψηφικής Παραγωγής. Τέλος, ο ένας εκ των πρωταγωνιστών της ταινίας, ο Αντρέας Κωνσταντίνου απέσπασε το Βραβείο Καλύτερου Ανδρικού Ρόλου στο Ελληνικό Φεστιβάλ Νέας Υόρκης.

Λίγο μετά που το ταξίδι αυτής της ταινίας ολοκληρώνεται μιλήσαμε με την σκηνοθέτρια της ταινίας και της ζητήσαμε να μας περιγράψει όλο αυτό το σπουδαίο βίωμα που έζησε, την υποδοχή του κοινού σε Κύπρο και εξωτερικό, τις δυσκολίες της δημιουργίας μίας ταινίας, τους ήρωές της αλλά και για τα επόμενά της σχέδια.  

Γιάννα πέρασες από τις ταινίες μικρού μήκους στην πρώτη σου μεγάλου μήκους ταινία. Πώς ήταν αυτή η μετάβαση;

Δεν σταμάτησα ποτέ να αγαπώ την δύναμη που έχουν οι μικρού μήκους ταινίες και επιθυμώ σε κάποια στιγμή να επιστρέψω ξανά κοντά τους κάνοντας μια νέα ταινία. Η μετάβαση όμως από την μικρού μήκους σε μια μεγάλου μήκους ήρθε κάπως αργά για εμένα αν δούμε πως η τελευταία μου μικρού μήκους έγινε το 2009 και η μεγάλου μήκους ξεκίνησε το 2013 ως σενάριο, το 2018 τα γυρίσματα και η ολοκλήρωση της ταινίας το 2021! Ήταν όμως μια μετάβαση που ήθελα πολύ να κάνω και να δοκιμάσω. Ήταν μια απίστευτη εμπειρία – μια περίοδος της ζωής μου με πολλή χαρά και δημιουργικότητα.

Ποια θεωρείς ότι είναι τα σύγχρονα χαρακτηριστικά του κυπριακού σινεμά;

Πιστεύω πως η γραφή του – δηλαδή η αφήγηση έχει αλλάξει οπτική γωνία. Το βλέμμα μας είναι αλλού – όχι μόνο στο κυπριακό αλλά και σε κοινωνικά θέματα και θέματα ανθρώπινης ύπαρξης μέσα σε μια σύγχρονη Κύπρο, μια εσωτερική ανάγκη προς τον ρεαλισμό.

Γιατί είναι τόσο δύσκολο να γίνουν κυπριακές ταινίες; Τι πιστεύεις πώς πρέπει να γίνει;

Πιστεύω πως γενικά είναι δύσκολο να γίνουν ταινίες, αλλά ακόμη πιο δύσκολο στην Κύπρο. Σίγουρα παίζει ρόλο το οικονομικό στοιχείο. Δηλαδή μια ταινία στην Ευρώπη θεωρείται μικρού προϋπολογισμού όταν είναι περίπου 1,200,000 ευρώ, στην Κύπρο με την χορηγία που έχουμε προσπαθούμε να κάνουμε ταινίες με 600,000 δηλαδή τα μισά. Προσπαθούμε να βρούμε συμ-παραγωγούς στο εξωτερικό με την ελπίδα πως έχοντας περισσότερα λεφτά θα μπορούν όλοι να πληρωθούν. Οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες και το Υφυπουργείο Πολιτισμού έχει βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό, υπάρχει όμως πολλής δρόμος. Έχουν γίνει όμως πολύ σημαντικές κυπριακές παραγωγές οι οποίες έχουν διαπρέψει στο εξωτερικό και έχουν λάβει διεθνή διανομή, κάτι πολύ δύσκολο να γίνει αλλά όμως έχει γίνει με κυπριακές ταινίες. Οι ταινίες μας, όπως και το «.dog» βρίσκεται πάνω σε διεθνείς αεροπορικές πτήσεις, στο MUBI, HBO Europe. Ο κυπριακός κινηματογράφος και ο κυπριακός πολιτισμός ταξιδεύουν και δεν είναι κάτι μόνο για τους λίγους, αλλά έχουμε αποδείξει πως η τέχνη μας είναι για τους πολλούς, το λέω αυτό γιατί πρόσφατα διάβασα ένα άρθρο το οποίο με προβλημάτισε για το πώς ανθρώποι που γράφουν για τον πολιτισμό της Κύπρου ισοπεδώνουν την εγχώρια δράση και καλλιτέχνες.

Η πρώτη σου μεγάλου μήκους ταινία «.dog» έχει πραγματοποιήσει μία πολύ επιτυχημένη διαδρομή. Το περίμενες αυτό;  

Πιστεύω όπως κάθε δημιουργός έχει ένα άγχος το πώς το κοινό θα δει μια δουλειά σου, ανυπομονούσα και εγώ να δείξω την ταινία μας γιατί πολλής κόσμος πίστεψε σε αυτή την ιστορία και στην πολύ τολμηρή της προσέγγιση. Ήθελα πολύ το κοινό να αγαπήσει αυτά τα αγόρια όπως εγώ τα αγάπησα. Πραγματικά χαίρομαι το πόσο πολύ έχουν αγκαλιάσει το «.dog».

Πώς εμπνεύστηκες αυτή την ταινία και γιατί επέλεξες το συγκεκριμένο θέμα;

Έχω μια απίστευτη αδυναμία στα παιδιά -  στο πόσο ευάλωτα είναι… Όταν οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες με κάλεσαν σε ένα πρόγραμμα για να χρησιμοποιήσω τον κινηματογράφο στις Στέγες με ανήλικα αγόρια αμέσως δέχτηκα. Το πρόγραμμα θα ήταν για μερικούς μήνες αλλά εγώ μετά συνέχισα για πολλή καιρό. Τα αγάπησα.. γνώρισα αγόρια τόσο απεγνωσμένα για οικογένεια. Προτιμούσαν χίλιες φορές να επιστρέψουν πίσω σε μια οικογένεια με πολλά προβλήματα παρά να είναι στις Στέγες. Γνώρισα όμως και αγόρια στο περιθώριο, μόνα τους τα οποία παρόλο που είχαν φύγει από τις Στέγες επέστρεφαν κάποια βράδια για φαγητό και να πλύνουν τα ρούχα τους. Για αυτούς η Στέγη είχε γίνει το σπίτι τους. Πήγαινα συνήθως τις Πέμπτες. Μετά που έφευγα από εκεί, έμενα για λίγα λεπτά μέσα στο αυτοκίνητο και έκλαιγα. Αυτή η εμπειρία μου άλλαξε την ζωή.

  Γιατί επέλεξες ως πρωταγωνιστές σου δύο Έλληνες ηθοποιούς και όχι Κύπριους;

Ήθελα να πω την ιστορία ενός Ελλαδίτη που ζει στην Κύπρο, ένα κομμάτι της Κύπρου που για κάποιο λόγο δεν συζητείτε ανοιχτά. Από την αρχή είχα στο μυαλό μου ως πατέρα τον Αντρέα Κωνσταντίνου και με αυτόν ήθελα να δουλέψω για το ρόλο του πατέρα. Όταν ψάχναμε τον γιο δυσκολευτήκαμε πολύ να τον βρούμε στην Κύπρο – και έτυχε σε ένα ταξίδι στην Αθήνα ο φίλος και σκηνοθέτης Ηλίας Δημητρίου να μου λέει γιατί δεν βλέπεις και τον Δημήτρη Κίτσο; Την επομένη φεύγαμε με την παραγωγό μου, Μόνικα Νικολαίδου για Κύπρο και έτσι ο ξάδερφος μου που είναι και αυτός σκηνοθέτης, ο Πίερος Ανδρακάκος διευθέτησε casting στην Αθήνα μεταξύ Αντρέα Κωνσταντίνου και Κίτσου. Κάνανε την σκηνή που σκοτώνουν τον σκύλο και ανατρίχιασα… τότε είπα ναι αυτοί θα είναι οι ηθοποιοί μου.

Περιέγραψέ μας λίγο τους ήρωες σου, τον Δημήτρη και τον πατέρα του. Υπάρχει άραγε αγάπη μεταξύ τους ή είναι κάτι ουτοπικό αυτό;  

Για εμένα αυτοί οι χαρακτήρες προσεγγίσθηκαν όπως τα αδέσποτα ζώα… Ψάχνουν απεγνωσμένα για αγάπη και στοργή, που εύκολα μπορεί να σε εμπιστευτούν με ένα πιάτο φαγητό αλλά και να ανεχτούν την κακοποίηση γιατί νομίζουν πως αυτή είναι η αγάπη. Σου δίνουν πολλές ευκαιρίες γιατί πιστεύουν πως ίσως αλλάξεις, αλλά δεν αλλάζεις... και αυτά φοβούνται… πολύ φοβούνται να μείνουν μόνα, ξανά στον δρόμο. Αν υπάρχει αγάπη; Δεν θα πω πως η αγάπη έρχεται με διαφορετικούς τρόπους – εδώ δεν είναι τόσο η αγάπη αλλά η ανάγκη, στο να ανήκεις, στο να υπάρχεις στο να έχεις μια ταυτότητα – ποιος είσαι; Από πού προέρχεσαι; Πού πας; Στο πού «πας;». Είναι το σημείο που για τον Δημήτρη όλα αλλάζουν – συνειδητοποιεί πως όσο και αν ήθελε αυτή την «αγάπη» δεν του κάνει γιατί ως άνθρωπος αλλού θέλει να πάει αλλιώς θέλει να υπάρχει. Και αυτός ως πατέρας δεν του κάνει, δεν του μοιάζει.

Παρουσιάζεις ένα πατέρα απόλυτα κυνικό, χειριστικό που εκμεταλλέυεται το παιδί του. Πρόκειται για ένα μισητό ήρωα. Βλέπουμε καθόλου ελαφρυντικά που να τον δικαιολογούν;

Στο μυαλό μου από την αρχή ήθελα να είναι γοητευτικός – να μπορεί και να ξεγελάσει λίγο και το κοινό, όπως ξεγελά τον γιό του. Είναι ένα μικρό παιδί που δεν μεγάλωσε και τα βλέπει όλα αυτά ως ένα παιχνίδι. Για να επιβιώσει ο Δημήτρης πρέπει να μάθει τα δικά του κόλπα – αυτά ξέρει και αυτά λέει στο παιδί του. Το κοινό σοκαρίστηκε… πως γίνεται να είναι κάποιος τόσο χειριστικός, μα αλήθεια δεν βλέπουμε γύρω μας; Δεν ακούμε ιστορίες; Δεν υπάρχουν κακοί γονείς; Δεν προσπαθώ να τον δικαιολογήσω για να τον λυπηθεί το κοινό – η ζωή και οι συγκυρίες τον έκαναν έτσι – με το να είναι χειριστικός έμαθε να επιβιώνει – με τον ίδιο τρόπο ήθέλε να μαθητεύσει και τον γιο του.

Είδαμε στην ταινία την Κύπρο ως απόλυτα κινηματογραφικό σκηνικό. Πώς δούλεψε αυτό το σκηνικό στην ταινία και τις εικόνες που δημιουργήσατε;

Προσωπικά η Κύπρος – η σύγχρονη Κύπρος είναι για εμένα το απόλυτο κινηματογραφικό σκηνικό! Ήθελα να δείξω την Κύπρο που είναι μπροστά μας… ξηρή, θολή πολλές φορές αλλά μαγευτική. Γυρίσαμε σε απίστευτες τοποθεσίες, ρεαλιστικές και ωμές, στο Αβδελερό, Αραδίππου, Λάρνακα… Ήθελα το τοπίο να έχει λόγο και χαρακτήρα μέσα στην ταινία – τα βουνά απέναντι – ο Πενταδάκτυλος να έχουν λόγο στον διάλογο – η παρακμή στην κοινωνία γιατί έτσι την βιώνουν οι χαρακτήρες. Ο πατέρας λέει στον γιο του «Λατρεύω την Κυπριακή φύση! Είσαι περήφανος για την χώρα σου;» και απαντά ο Δημήτρης «Ποια Χώρα;»

Ποια ήταν η υποδοχή της ταινίας μέχρι σήμερα στο εξωτερικό αλλά και στην Κύπρο;

Λαμβάνω υπέροχα μηνύματα από τον κόσμο. Κόσμο που δεν γνωρίζω και που είδαν την ταινία στο εξωτερικό ή και στην Κύπρο. Πιστεύω πως άρεσε και ευχαριστώ πραγματικά όλο αυτό τον κόσμο που μας στήριξε αλλά και πήγε να δει την ταινία μας και στήριξε Κυπριακό Κινηματογράφο.

Υπάρχουν σχέδια για μία επόμενη ταινία; Ποιο θα είναι το θέμα της;

Ναι, ετοιμάζουμε μια καινούργια ταινία με την παραγωγό μου Στελάνα Κλίρις, «My Name Is Lily». Αυτή είναι ακόμη πιο φιλόδοξη με γυρίσματα Κύπρο και Βέλγιο. Το σενάριο επιλέχτηκε ανάμεσα σε εκατοντάδες για ανάπτυξη από το πρόγραμμα MIDPOINT FEATURE LAUNCH και παρουσιάστηκε στο Διεθνές Φεστιβάλ Karlovy Vary «Eastern Promises 2022». Το θέμα της όπως όλες οι ταινίες μου: επίκαιρες ανθρώπινες σχέσεις με ανθρώπους στο περιθώριο! Σου χρωστώ καφέ για να σου τα πω όλα πιο αναλυτικά!

Κριτική για την ταινία: Το καλό κυπριακό σινεμά υπάρχει