Η φιλαργυρία είναι η αρχή όλων των κακών λέει ένα γνωμικό. Πίσω από κάθε σκάνδαλο κρύβεται τόσο η φιλαργυρία όσο και η απληστία ορισμένων, οι οποίοι μένουν στην ιστορία ως οι υπαίτιοι μιας τεράστιας καταστροφής. Για μία τράπεζα, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ), κοινώς «κόκκινα δάνεια», αποτελούν διαρκή κίνδυνο και πηγή ανησυχίας. Για μια εταιρεία μια πολύ σημαντική πηγή κινδύνου και πιθανή αιτία αποσταθεροποίησης, αποτελούν οι οικονομικές καταστάσεις. Αυτή είναι και η βάση του παραλληλισμού των ΜΕΔ και των οικονομικών καταστάσεων που ακολουθεί πιο κάτω, και η οποία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το επάγγελμα του ελεγκτή είναι ζωτικής σημασίας στην αρένα της οικονομίας.

Φλέγoν θέμα, πολυσυζητημένο τα τελευταία χρόνια, που ταλανίζει όλους τους οικονομικούς αναλυτές αλλά και τον φορολογούμενο πολίτη, αποτελούν τα ΜΕΔ. Δάνεια εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία από πηγή εισοδήματος για μια τράπεζα καταλήγουν πονοκέφαλος, ικανός να οδηγήσει ακόμα και σε λουκέτο. Αναλύοντας περισσότερο τι εννοούμε αναφέροντας πηγή εισοδήματος, όπως είναι γνωστό, η κερδοφορία της τράπεζας βασίζεται στην λεγόμενη ψαλίδα, δηλαδή τη διαφορά ανάμεσα στο επιτόκιο δανεισμού και στο επιτόκιο καταθέσεων. Ενδεχόμενη οικονομική δυσκολία των δανειζόμενων πελατών, αυτόματα επηρεάζει τόσο την κερδοφορία όσο και τη βιωσιμότητα του υπό αναφορά χρηματοπιστωτικού ιδρύματος.

Ορισμένες φορές, οι οικονομικές καταστάσεις αποτελούν για μια εταιρεία ότι και τα κόκκινα δάνεια σε μία τράπεζα. Οι οικονομικές καταστάσεις μιας εταιρείας ορίζονται ως η δομημένη απεικόνιση της οικονομικής θέσης και επίδοσης μιας οικονομικής ομάδας. Αποσκοπούν στην παροχή πληροφοριών στους χρήστες, ικανών να κατανοήσουν τη χρηματοοικονομική θέση, την αποδοτικότητα και τις μεταβολές στην οικονομική θέση της επιχείρησης, προκειμένου να πάρουν σημαντικές οικονομικές αποφάσεις.

Όπως πρώτοι διατύπωσαν ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης πριν 2.500 χρόνια, απαραίτητο συστατικό κάθε δημοκρατικού πολιτεύματος είναι η λογοδοσία των κυβερνώντων προς τους πολίτες, οι οποίοι δικαιούνται να γνωρίζουν τον τρόπο με τον οποίο οι ασκούντες δημόσια εξουσία διαχειρίστηκαν τους δημόσιους πόρους. Παρομοίως, σε εταιρικό επίπεδο, χρέος των οικονομικών διευθυντών είναι η λογοδοσία προς τους μετόχους των επιχειρήσεων ως προς τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποίησαν τους πόρους της εταιρείας και την απόδοση αυτών. Λογοδοσία η οποία συνοψίζεται μέσω των οικονομικών καταστάσεων μιας εταιρείας, που όπως προαναφέρθηκε και πιο πάνω αποτελεί τον στόχο της δημοσίευσης αυτών.

Γενικά ομιλούντες, η κερδοφορία των μετόχων μιας επιχείρησης είναι άμεσα συνδεδεμένη με την οικονομική κατάσταση μιας επιχείρησης ή καλύτερα με την εικόνα που δείχνουν οι οικονομικές καταστάσεις, είτε ορθή είτε παραποιημένη, είτε ψευδής. Και εάν εμπίπτει στον ορισμό της ψευδούς, τότε δικαίως μπορούν να ονομαστούν «κόκκινες» οικονομικές καταστάσεις διότι θα αποτελέσουν τον καθοριστικό παράγοντα προς μια δυνητική καταστροφή. Είναι ουτοπία να θεωρεί κάποιος παράλογο αυτό τον ισχυρισμό. Εάν το αναλύσουμε περισσότερο και εάν αναλογιστούμε τις συνέπειες δημοσιοποίησης ψευδών πληροφοριών, τότε θα συμφωνήσουμε ότι δεν υπερβάλλουμε με τον παραλληλισμό αυτό.

Κλασσικό παράδειγμα και βαθιά χαραγμένο στις μνήμες όλων των οικονομικών αναλυτών, το σκάνδαλο της Enron. Έπειτα από μια σειρά αποκαλύψεων που αφορούσαν αμφιλεγόμενες λογιστικές πρακτικές που διενεργήθηκαν κατά τη δεκαετία του 1990, η Enron βρέθηκε στο χείλος της χρεοκοπίας το Νοέμβριο του 2001. Μια καλοστημένη απάτη, η οποία επέφερε βραχυπρόθεσμα αλλά υπέρογκα κέρδη μαζί με την πτώχευση μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες των Η.Π.Α. Όλες οι «αμαρτίες» της εταιρείας βρίσκονταν κρυμμένες στις οικονομικές καταστάσεις και μέσω αυτών, κατάφεραν τα στελέχη της Enron μαζί με τους υπόλοιπους εμπλεκομένους να εξαπατήσουν τους μετόχους και να αποκομίσουν κέρδη εκατομμυρίων δολαρίων. Φυσικά, είναι γνωστό ότι τέτοιου είδους απάτες έχουν και ημερομηνία λήξης. Η ιστορία έρχεται να το επιβεβαιώσει αυτό με το κλείσιμο όχι μόνο της ίδιας της εταιρείας αλλά και του εμπλεκόμενου ελεγκτικού γραφείου.

Οι κοινοπραξίες των διοικητικών στελεχών της Enron με το συγκεκριμένο ελεγκτικό γραφείο έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τους ηθικούς φραγμούς που διδάσκεται ένας ορκωτός λογιστής. Καθοδηγούμενος πάντοτε από την ισχύουσα νομοθεσία και τα Διεθνή Πρότυπα Ελέγχου, ανεξάρτητος έναντι της ελεγχόμενης οικονομικής μονάδας, καλείται να πληροφορήσει έγκαιρα και έγκυρα κάθε ενδιαφερόμενο ότι οι συνταχθείσες οικονομικές καταστάσεις απεικονίζουν ακριβοδίκαια ή εύλογα από κάθε ουσιώδη άποψη την οικονομική θέση και τα αποτελέσματα των εργασιών της, καθώς και τις μεταβολές των ιδίων κεφαλαίων και τις ταμειακές ροές της. Ή στον αντίποδα, να αποκαλύψει και να καταστείλει τα ακούσια ή εκούσια λάθη και τις καταχρήσεις που τυχόν έχουν διαπραχθεί.

Παράλληλα, πέρα από την προσπάθεια ενδελεχούς εντοπισμού και εξάλειψης των ψευδών πληροφοριών, ο Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής, παρέχει υπηρεσίες συμβούλου της οικονομικής μονάδας. Η άρτια επιστημονική κατάρτιση και πολύπλευρη εμπειρία, που κατά τεκμήριο διαθέτει ο Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής, προσφέρονται για την επίλυση των ιδιόμορφων θεμάτων της οικονομικής μονάδας και επιτυγχάνεται η ορθή κατάρτιση των οικονομικών καταστάσεων. Στην περίπτωση των τραπεζών, εκτός από τους αρμόδιους φορείς, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και ο ελεγκτής, αφού μέσα από την γνωμάτευση και ανάλυση του κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και προειδοποιεί για ενδεχόμενες παρεκκλίσεις. Επομένως, λαμβάνοντας τον υπόψη, πιθανές καταστροφές μπορούν να αποφεγθούν μέσω της λήψης άμεσων μέτρων.

Συνοψίζοντας, δυστυχώς, τόσο τα κόκκινα δάνεια όσο και οι κόκκινες οικονομικές καταστάσεις αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του σύγχρονου οικονομικού περιβάλλοντος. Η ανεξαρτησία του Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή σε συνεργασία με την ηθική ευθύνη που του επιβάλλει η κοινωνική διάσταση του επαγγέλματος είναι το αντίδοτο της μάστιγας αυτής. Συνεπώς, οι ελεγκτές διαδραματίζουν πρωτεύοντα και αποφασιστικό ρόλο στην εξασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της οικονομίας και στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος ελέγχου ανθεκτικού στη διαφθορά και τον κίνδυνο.