Περισσότερες από εκατό είναι οι εστίες της φονικής φωτιάς που κατάκαψε πρόσφατα τα γειτονικά μας τουρκικά παράλια ενώ αδιανόητο είναι το μέγεθος της καταστροφής από τις πρωτοφανείς σε έκταση, μέγεθος και διάρκεια πυρκαγιές (wildfires) που έπληξαν και συνεχίζουν να πλήττουν την Ελλάδα, την Ιταλία, τη Γαλλία, τη Ρουμανία, τη Σιβηρία και -κυριολεκτικά- ολόκληρη την υφήλιο. Το φετινό καλοκαίρι, σύμφωνα με επιστήμονες, έχει φανερώσει το μέγεθος των επιπτώσεων της ταχύτατα αναπτυσσόμενης κλιματικής αλλαγής, όσο ποτέ άλλοτε.

Εκτός από τις τεράστιες εστίες φωτιάς σε Αφρική, Αμερική και Ασία, οι επίσης φονικές πλημμύρες σε Κίνα, Βέλγιο, Γερμανία, τις προάλλες και στη βόρεια Τουρκία, συνθέτουν πια ένα πραγματικό σκηνικό Αρμαγεδδώνα και Αποκάλυψης. Σαν ένα ατελείωτο, χολιγουντιανού τύπου, horror movie, που, αιτιολογημένα, δυσκολευόμαστε ν’ αποδεχτούμε πως συμβαίνει στ’ αλήθεια. 

Στην Κύπρο μόνο είχαμε φέτος τη χειρότερη φωτιά στη σύγχρονη ιστορία μας, η οποία προκάλεσε τον εξωφρενικό και αιφνίδιο θάνατο τεσσάρων συνανθρώπων μας ενώ η δασική αλλά και οικιστική έκταση που καταστράφηκε σε ορεινή Λάρνακα και Λεμεσό είναι μια περιοχή μεγαλύτερη σε έκταση από ολόκληρη την πόλη της Λεμεσού, μαζί με τα προάστια. Συγκεκριμένα, πενήντα πέντε (55) ολόκληρα τετραγωνικά χιλιόμετρα έγιναν στάχτη και αποκαΐδια αφήνοντας πίσω τους καμένη γη και όλεθρο. 

Το ευρύτερο περιβαλλοντικό ζήτημα είναι συνεπώς καυτό. Κυριολεκτικά καυτό. Βρισκόμαστε σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης και σε emergency. 

Η ρητορική του ολέθρου, ωστόσο, «που έχει καταπέσει και καταθλίψει τις νέες γενιές», έγραψε τις προάλλες σε μία πολύ εύστοχη ανάρτησή του ο διακεκριμένος Ελλαδίτης πολιτικός επιστήμονας Νικόλας Σεβαστάκης, πρέπει να πάψει, «όχι γιατί διαλέγουμε μια πιο αισιόδοξη και θετική σκέψη (σαν συμβουλές ευεξίας) αλλά γιατί καλυτερεύουν οι προοπτικές και ελέγχονται οι απειλές. Και αυτό είναι ίσως το πραγματικό πολιτικό πρόγραμμα για τα χρόνια που έρχεται».

Αναζητούνται, επομένως, δράσεις και λύσεις.

Μία ανακουφιστική και ωφέλιμη δράση, που, σε τοπικό επίπεδο, θα μπορούσε σίγουρα να ληφθεί, με τη μορφή κιόλας του κατεπείγοντος, είναι αναντίλεκτα η μαζική και εκτεταμένη δενδροφύτευση εντός των αστικών τοπίων μας. Αξιέπαινες πρωτοβουλίες, κυρίως σε επίπεδο κοινωνίας των πολιτών, είχαν βεβαίως πραγματοποιηθεί αρκετές τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο και ειδικά μερικούς μήνες πριν τον κόβιτ, το κίνημα της δεντροφύτευσης είχε αρχίσει να αποκτά ισχυρή δυναμική και να γίνεται σημαντικά ενεργό στην τοπική κοινωνία. Όπως όμως συνέβη μ’ όλες ουσιαστικά τις «επιμέρους« πτυχές της ζωής μας, που λόγω της πανδημίας εισήλθαν σε αιφνιδιαστική και αναγκαστική παύση, έτσι και σ’ αυτό το κομμάτι, η δυναμική που υπήρχε, χάθηκε.

Οι δεντροφυτεύσεις σε δασικές και αγροτικές περιοχές επίσης πρέπει ν’ αποτελούν προτεραιότητα και κυρίως, να μην γίνονται βεβιασμένα και χωρίς ορθά μελετημένο σχέδιο. Eιδικά όμως εντός των κυπριακών πόλεων, οι οποίες, κόντρα στο ορθολογιστικό ρεύμα της εποχής, γεμίζουν ολοένα και περισσότερο με τσιμέντο, μπετόν και καυσαέριο, δεν θα’ πρεπε να αποτελεί βασική προτεραιότητα των τοπικών μας αρχών η μαζική δεντροφύτευση και η ευρύτερη υιοθέτηση φιλικότερων προς το περιβάλλον δράσεων; 

Φανταστείτε πόσο πιο όμορφες, βιώσιμες και απολαυστικές θα ήταν οι πόλεις μας αν υπήρχαν μεγάλα, πολλά και πλούσια σε φυλλωσιά δέντρα σ’ όλες τις λεωφόρους μας. Γιατί όχι, και στους παράδρομους. Ας αρχίσουμε όμως με τις λεωφόρους και τις βασικές οδικές αρτηρίες και αμέσως μετά συνεχίζουμε με τους παράδρομους. 

Ζούμε σε μια χώρα με όλο και περισσότερα, συχνότερα και επικινδυνότερα σαραντάρια και με συνεχή αύξηση της θερμοκρασίας λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη και δεν μπορούμε να διανύσουμε πεζοί μια απόσταση μισού χιλιομέτρου επειδή πολύ απλά δεν υπάρχουν σχεδόν πουθενά δρόμοι με ικανοποιητικό αριθμό δέντρων που να προσφέρουν την απαραίτητη δροσιά και σκίαση.

Δεν είναι βεβαίως όλα τα είδη δέντρων κατάλληλα για αστικά τοπία, ούτε και φυσικά είναι όλα απαραιτήτως συμβατά με τις κλιματολογικές συνθήκες της κάθε περιοχής, ξεχωριστά. Βασικές παράμετροι που, εικάζω, πως πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για την επιλογή των δέντρων που θα φυτεύονται είναι, θαρρώ, η ικανοποιητική σκίαση, η δυνατότητα να προσφέρουν δροσιά, η καλυτέρευση της ποιότητας του αέρα γύρω τους και ο μη αρνητικός επηρεασμός των πεζοδρομίων από τις ρίζες τους.

Σε συνεργασία επομένως με άτομα που εξειδικεύονται σε θέματα δεντροφύτευσης, οι τοπικές αρχές σ’ όλες τις πόλεις μας οφείλουν να τροχοδρομήσουν μαζικές και βιώσιμες μεσοπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα, δενδροφυτεύσεις, χθες.

Δεν είναι ιδεαλιστικό, ούτε ρομαντικό το ζήτημα πια. Ίσως να μην είναι καν θέμα επιλογής. Είναι πολύ απλά emergency.

 Είναι και θέμα επιβίωσης.

Σύμφωνα με παλαιότερη δήλωση του κ. Χαράλαμπου Θεοπέμπτου, κατάλληλα δέντρα για φύτευση στις κυπριακές πόλεις είναι τα ακόλουθα: 

Η Μποχίνια

Η Χαρουπιά

Η Κουτσουπιά

Η Κιτρομηλιά

Το Κυπαρίσσι

Η Ζιζυφιά 

Η Μουριά

Η Αγριελιά

Ο Πεύκος

Η Αγριτρεμιθιά

Ο Δρυς

Η Μαστιχιά