Του Πάρι Δημητριάδη 

Έχει ειπωθεί στο παρελθόν πως το κίνημα του #MeToo θα μπορούσε να είχε ξεκινήσει από το 2006, τότε που η ακτιβίστρια Tarana Burke δημιούργησε πρώτη το συγκεκριμένο hashtag για να πυροδοτήσει μία συζήτηση στο διαδίκτυο γύρω από τη σεξουαλική παρενόχληση.

Τότε ωστόσο το θέμα δεν πήρε τις διεθνείς διαστάσεις που θα έπαιρνε μερικά χρόνια αργότερα, και συγκεκριμένα την 5η Οκτωβρίου του 2017, όταν ο δημοσιογράφος Ron Farrow, με τη βοήθεια των συναδέλφων του, Jodi Kantor και Megan Twohey των New York Times, έβγαλε στη φόρα τα άπλυτα του Harvey Weinstein, του ισχυρού άντρα του Hollywood.

Μέσα από ένα εκτενές ερευνητικό ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκε στον New Yorker, ο δημοσιογράφος αποκάλυψε υποθέσεις σεξουαλικής παρενόχλησης δεκαετιών, με δράστη τον πολυεκατομμυριούχο αμερικανό παραγωγό, συνιδρυτή της Miramax και της The Weinstein Company.

Τέσσερα χρόνια μετά, και συγκεκριμένα τον Ιανουάριο του 2021, το σύγχρονο, παγκόσμιο κίνημα έφτασε σε Ελλάδα και Κύπρο.

Η αρχή έγινε με την αποκάλυψη της γνωστής και διακεκριμένης αθλήτριας Σοφίας Μπεκατώρου, η οποία βρήκε το θάρρος και μίλησε ανοιχτά για τη σεξουαλική κακοποίηση που είχε υποστεί σε νεαρή ηλικία, από μεγαλοπαράγοντα της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας.

Απαντώντας στην ερώτηση «γιατί τώρα;», με την οποία πολλοί αντιμετώπισαν την καταγγελία της Μπεκατώρου, η Χρυσή Ολυμπιονίκης απάντησε:

«Όσοι γνωρίζουν για κακοποίηση καταλαβαίνουν ότι το τραύμα είναι μεγάλο και δεν μπορείς να μιλήσεις. Νιώθω ικανοποιημένη που έστω τώρα βρήκα τη δύναμη. Και τη δύναμη τη βρήκα για να βοηθήσω άλλους. Όσο σκεφτόμουν τι συνέβη σε μένα, δεν έβρισκα τη δύναμη. Δεν έχω στόχο να γίνω ευρωβουλευτής, ούτε έχω στόχο να βοηθήσω την εκλογή κανενός και καμίας παράταξης στην Ομοσπονδία».

«Μίλησα τώρα γιατί άκουσα ότι αποπλανεί παιδιά» υπογράμμισε ανάμεσα σε αρκετά άλλα σε πρόσφατη συνέντευξη της η ελληνίδα Ολυμπιονίκης.

Επίσης στην Ελλάδα, συγκλονιστικά στοιχεία για τον εφιάλτη που βίωσε 11χρονη αθλήτρια στα χέρια του 38χρονου προπονητή της, ήρθαν πρόσφατα στο φως, σύμφωνα με πληροφορίες, από τη δικογραφία που έχει σχηματιστεί για την υπόθεση.

Πιο συγκεκριμένα, ο κατηγορούμενος για βαρύτατα εγκλήματα, σήμερα, προπονητής φέρεται να απειλούσε την κοπέλα για τη ζωή της όπως και τα μέλη της οικογένειάς της. Με αυτό τον τρόπο προσπάθησε να τους εξαναγκάσει ώστε να μην μιλήσουν στις Αρχές για τη σεξουαλική κακοποίηση στην οποία είχε υποβάλει την 21χρονη σήμερα κοπέλα, όπως περιέγραψε στην κατάθεσή της στον εισαγγελέα. 

Θεσσαλονίκη: Φοιτήτριες «σπάνε τη σιωπή» με μαύρα μαντήλια και σιγή για τις κακοποιημένες γυναίκες

Σιωπηρή διαμαρτυρία με πεντάλεπτη σιγή και φορώντας μαύρα μαντήλια πραγματοποίησαν επιπλέον φοιτητικοί σύλλογοι του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στα σκαλιά της Φιλοσοφικής Σχολής.

Η διαμαρτυρία πραγματοποιήθηκε ως ένδειξη αλληλεγγύης στις γυναίκες που έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση με φόντο τις καταγγελίες αποφοίτων του ΑΠΘ για καθηγητές του πανεπιστημίου που εκβίαζαν και παρενοχλούσαν φοιτήτριες στο παρελθόν.

Σάλος ξέσπασε και μερικές μέρες αργότερα, όταν η ηθοποιός Ζέτα Δούκα, μέσα από το MEGA και την εκπομπή «Πάμε Δανάη», κατήγγειλε τον συνάδελφό της, Γιώργο Κιμούλη για λεκτική, ψυχολογική και σωματική βία, κατά τη διάρκεια παράστασης που πρωταγωνιστούσαν -μεταξύ άλλων- οι δυο τους.

Οι καταγγελίες που ακολούθησαν πήραν τη μορφή "χιονοστιβάδας", όπως λέει και το κοινότυπο δημοσιογραφικό κλισέ, με ηθοποιούς, όπως ο Φάνης Παυλόπουλος και η Κατερίνα Γερονικολού να καταγγέλλουν τον ηθοποιό για κακή συμπεριφορά.

Ο Γιώργος Κιμούλης απάντησε στις καταγγελίες της Ζέτας Δούκα με αγωγή και μήνυση. «Όσα είπε είναι απαράδεκτα και ψευδή και έχω ήδη κινηθεί νομικά κάνοντας αγωγή και μήνυση», δήλωσε από την πλευρά του.

Η καταγγελία ωστόσο της Ζέτας Δούκα για την τραυματική εμπειρία από παλαιότερη συνεργασία της με τον Γιώργο Κιμούλη δεν ήταν η μοναδική εναντίον του γνωστού ηθοποιού, καθώς ακολούθησαν πολλές συνάδελφοί της ηθοποιοί, οι οποίες μίλησαν για παρόμοια περιστατικά που έζησαν με τον Κιμούλη.

Ευδοκία Ρουμελιώτη, Αλεξάνδρα Ταβουλάρη, Κατερίνα Παπουτσάκη, Φαίη Ξυλά και Κατερίνα Γερονικολού προχώρησαν σε σοβαρές καταγγελίες, κάνοντας λόγο για αφόρητη ψυχολογική βία, τρομοκρατία και χυδαίες ύβρεις.

Με αφορμή όσα συνέβαιναν στην Ελλάδα, στην Κύπρο, μεγάλη δημοσιότητα πήραν -ετεροχρονισμένα- οι καταγγελίες της κορυφαίας αθλήτριας της σκοποβολής, Άντρης Ελευθερίου, η οποία σε δύο περιπτώσεις στο παρελθόν, με διαφορά μάλιστα δύο χρόνων, είχε μιλήσει για τη σεξουαλική κακοποίηση που υπέστη κατ’ επανάληψη από μεγαλοπαράγοντα στον χώρο του αθλητισμού: Το 2018 σε εκπομπή της Ελίτας Μιχαηλίδου και τέλη του 2020 πάλι στην κ. Μιχαηλίδου, στην εκπομπή του ΡΙΚ «Γυναίκα της Κύπρου». Ωστόσο ούτε την πρώτη φορά ούτε τη δεύτερη φαίνεται να ίδρωσε κανενός τ’ αφτί. 

Στην Κύπρο αν δεν εμφανιστείς στο τμήμα με ξεσκισμένα ρούχα και σάρκες, να τρέχει ποτάμι το αίμα ή ακόμα καλύτερα ως πτώμα, δεν νοείσαι θύμα βιασμού ή θύμα γενικότερα, γράφει ο Μαρίνος Νομικός σε σχόλιο του που δημοσιεύτηκε στην AG τις προάλλες.

«Θέλω να πω ότι, ναι, φυσικά δεν μπορούμε να πάμε πίσω, να γυρίσουμε πίσω τον χρόνο και να αλλάξουμε ό,τι έγινε. Έγινε ό,τι έγινε, περάσαμε ό,τι περάσαμε, μπορούμε όμως από δω και πέρα να κάνουμε κάτι. Να βοηθήσουμε, να σώσουμε κάποιους άλλους, αθώες ψυχές, να βγούμε μπροστά να μιλήσουμε. Μόνο έτσι υπάρχει ελπίδα να εξαλειφθεί τούτη η βρομιά και να σταματήσουν να κάνουν αυτά τα πράγματα τούτα τα τέρατα. Ο καθένας όπως μπορεί» αναφέρει σε συνέντευξή της στην εφημερίδα Πολίτης και στη συνάδελφο Κατερίνα Ηλιάδη, η αθλήτρια Άντρη Ελευθερίου.

Οι διαστάσεις που πήραν στην Κύπρο οι καταγγελίες της Άντρης Ελευθερίου φαίνεται πως ενθάρρυναν και αρκετές άλλες γυναίκες να απευθυνθούν στην Αστυνομία και να προβούν σε επίσημες καταγγελίες.

Μιλώντας σε τηλεοπτική εκπομπή, η Υπεύθυνη του Γραφείου Βίας Αρχηγείου Αστυνομίας, Κυριακή Λαμπριανίδου, ανέφερε ότι «οι Αρχές διερευνούν αριθμό καταγγελιών σεξουαλικής κακοποίησης ή παρενόχλησης, όχι μόνο από το χώρο του αθλητισμού αλλά και από άλλες γυναίκες, εκτός του χώρου του αθλητισμού, που θέλησαν να "σπάσουν" τη σιωπή τους. Απέφυγε ωστόσο να δώσει λεπτομέρειες για τις υποθέσεις καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη η διερεύνησή τους, ενώ γνωστές για την ώρα είναι οι καταγγελίες της Άντρης Ελευθερίου και καλαθοσφαιρίστριας».

«Για ορισμένες σίγουρα μπορούμε να στοιχειοθετήσουμε αδικήματα και θα φανούν στην πορεία όταν οι υποθέσεις θα ολοκληρωθούν και θα πάρουν το δρόμο της δικαιοσύνης» σημείωσε η κ. Λαμπριανίδου τονίζοντας ότι «κανένα μετάλλιο, καμία καριέρα δεν πρέπει να εξαρτάται από τη σεξουαλική παρενόχληση και την αποδοχή της ή να την κρύψουμε».

ΣΕΖΟΝ Γυναίκες: Kάλεσμα για δημοσιοποίηση ιστοριών

Mε αφορμή ένα viral ποστ της μουσικού Αντρούλας Καφά, η οποία έκανε λόγο για παρενοχλήσεις και κακοποιήσεις που συμβαίνουν στον χώρο του κυπριακού θεάτρου, η πρόσφατα βραβευθείσα ομάδα από τον ΘΟΚ ΣΕΖΟΝ Γυναίκες απευθύνει ανοιχτό κάλεσμα σε γυναίκες που ενδεχομένως το επιθυμούν, να μοιραστούν ανώνυμα ιστορίες παρενόχλησης ή κακοποίησης τους.

Είναι πράγματα που τα ξέρουμε όλοι, που γίνονται μπροστά στα μάτια μας και που κανείς δεν μιλά. Μέχρι πότε θα συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, «πού ξέρετε τι άλλο μπορούν να κάμουν ή τι εκάμαν ήδη», υπογράμμισε στην ανάρτηση της η μουσικός.

Την ίδια ώρα, σε μια δική της προσωπική εξομολόγηση αναφορικά με περιστατικό σεξουαλικής παρενόχλησης, που βίωσε σε νεαρή ηλικία στον κόσμο του θεάτρου, δημοσίευσε και η γνωστή ηθοποιός Χριστιάνα Αρτεμίου. 

«Βίωσα σεξουαλική παρενόχληση στα 25 μου από μεγάλο σε ηλικία και φτασμένο ηθοποιό. Περίμενα στα παρασκήνια για να βγω στη σκηνή. Ήρθε από πίσω μου, μου ψιθύρισε στο αυτί και έβαλε το χέρι του μέσα στη φούστα μου. Σοκαρίστηκα» σημείωσε στο δικό της coming out που επίσης έγινε viral η Xριστιάνα Αρτεμίου.

Η ΣΕΖΟΝ Γυναίκες ανταποκρίνεται στο κάλεσμα να σπάσει αυτή η κουλτούρα διαχρονικής αποδοχής και αποσιώπησης τέτοιων περιστατικών στον χώρο μας. Καλούμε κι εμείς με τη σειρά μας όσες γυναίκες θέλουν να μοιραστούν τις ιστορίες τους ανώνυμα, επισημαίνεται στην ανακοίνωση.

«Οφείλουμε τεράστια ευγνωμοσύνη σε όλες αυτές τις γυναίκες»

Με αφορμή την αιφνίδια και αισιόδοξη γιγάντωση του κινήματος σε Ελλάδα και Κύπρο, απευθυνθήκαμε στην κ. Μαρία Αγγελή, κοινωνιολόγο από το Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου, η οποία εξειδικεύεται στις Σπουδές Φύλου.

«Οφείλουμε τεράστια ευγνωμοσύνη σε όλες αυτές τις γυναίκες που με γενναιότητα υποβάλλουν τους εαυτούς τους σε μια αδιανόητα δύσκολη διαδικασία για να φέρουν τα εγκλήματα του βιασμού και της κακοποίησης στο φως. Στέκονται αλληλέγγυες απέναντι στις άλλες και ανοίγουν τον δρόμο ώστε να δοθεί ορατότητα στις πανδημικές διαστάσεις της βίας κατά των γυναικών. Τώρα πια, δεν μπορεί κανείς και καμία να πει ότι δεν ήξερε» σημειώνει στην AVANT GARDE η κ. Αγγελή.

«Οι γυναίκες που βίωσαν ή βιώνουν σεξουαλική βία δεν έχουν καμία υποχρέωση απέναντί μας. Έχουν δικαιώματα τα οποία παραβιάζονται συστηματικά από την κοινωνία και την πολιτεία. Οι αποκαλύψεις τους μας δίνουν άλλη μια ευκαιρία για να αναθεωρήσουμε μια κοινωνία που προάγει την κουλτούρα του βιασμού και τις άνισες σχέσεις εξουσίας ανάμεσα στα φύλα, ανέχεται τον μισογυνισμό και καθιστά τον βιασμό, τη σεξουαλική κακοποίηση και την παρενόχληση επαναλαμβανόμενα, αόρατα και ατιμώρητα εγκλήματα.  

Είναι σημαντικό το γεγονός ότι οι θύτες κατονομάζονται και θα πρέπει να τιμωρηθούν παραδειγματικά, τόσο μέσα από τη νομική οδό όσο και μέσα από την κοινωνική κατακραυγή. Ζούμε σε ένα σύστημα που συσσωρεύει την εξουσία στα χέρια μιας μικρής μερίδας ανδρών που κάνουν κουμάντο και έχουν τη δύναμη να ορίζουν τον αθλητισμό, τον πολιτισμό, τα πανεπιστήμια, την πολιτική και όλους τους θεσμούς που έχουν εξουσία. Αυτό ακριβώς το σύστημα εκμεταλλεύονται οι θύτες που καταχρώνται τις θέσεις ισχύος που κατέχουν για να κακοποιήσουν, να καλύψουν τα δικά τους εγκλήματα και να αποσιωπήσουν τα εγκλήματα των άλλων».    

Είναι σημαντικό το γεγονός ότι οι θύτες κατονομάζονται και θα πρέπει να τιμωρηθούν παραδειγματικά

Την ευθύνη για την αλλαγή της κατάστασης δεν τη μοιραζόμαστε ισότιμα, συμπληρώνει η κοινωνιολόγος.

«Στην Κύπρο το 36% των γυναικών έχει βιώσει σεξουαλική παρενόχληση από την ηλικία των 15 ετών και άνω, σύμφωνα με την έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Οι εργοδότες έχουν τη νομική υποχρέωση, που προκύπτει από τον περί Ίσης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση Νόμο, να θεσπίσουν μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης της σεξουαλικής παρενόχλησης. Σε περίπτωση που δεν το πράξουν, θεωρούνται σύμφωνα με τον εν λόγω νόμο συνυπεύθυνοι με τον δράστη. Πολλοί εργοδότες δεν συμμορφώνονται με τη νομοθεσία και συχνά επιτρέπουν εργασιακά περιβάλλοντα που ανέχονται την προσβολή της αξιοπρέπειας των γυναικών και τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού ή επιθετικού περιβάλλοντος. Ποιος φορέας ελέγχει ότι ο κάθε εργοδότης συμμορφώνεται με τη νομοθεσία; Δεν θα έπρεπε το κράτος να διασφαλίζει ότι οι νομοθεσίες του εφαρμόζονται;  

Το κράτος δεν είναι αφηρημένη έννοια. Η ευθύνη βαραίνει τα πολιτικά πρόσωπα, που είναι υπόλογα απέναντί μας. Δεν έχουν μόνο ηθική αλλά και θεσμική υποχρέωση να εφαρμόσουν τις πρόνοιες της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, χωρίς εξαιρέσεις και άλλες καθυστερήσεις. Έχουν υποχρέωση να αναθεωρήσουν τις πολιτικές και τους θεσμούς που αποδεικνύονται αναποτελεσματικοί για την προστασία των γυναικών και την καταδίκη των δραστών. Η ευθύνη της εποπτείας για το αν οι θεσμοί και οι δημόσιοι υπάλληλοι κάνουν σωστά τη δουλειά τους είναι βαριά και πολιτική. Επίσης, ο προϋπολογισμός του κράτους βρίσκεται στα χέρια τους και  όταν αποφασίζουν για το δημόσιο χρήμα έχουν υποχρέωση να αφιερώσουν επαρκή  κονδύλια για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών θέτοντας το θέμα αυτό έμπρακτα ως ύψιστη πολιτική προτεραιότητα. Όσο πολιτικά πρόσωπα θέτουν ως προτεραιότητα τη διαφθορά και το ίδιον όφελος, στηρίζουν εγκλήματα, προκαλούν ανθρώπινο πόνο και παραβιάζουν ανθρώπινα δικαιώματα» καταλήγει η κ. Αγγελή.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Όχι, μην με λυπάσαι. Να καταλάβεις θέλω

Ας εκπαιδεύσουμε επιτέλους σωστά τους γιους μας