Γράφει ο Σταύρος Ζαχαρία*

Η Σαντορίνη δεν είναι μόνο γνωστή για το ηλιοβασίλεμά της. Είναι και ο σαντορινιός αμπελώνας που βυθίζεται 35 αιώνες πίσω και κάνει την Ελλάδα γνωστή στον παγκόσμιο οινικό χάρτη.

Το ιδιαίτερο οικοσύστημα του νησιού με το ηφαιστειακό κλίμα, τους προ-φυλλοξηρικούς αμπελώνες, τις γηγενείς ποικιλίες, την σχεδόν απουσία νερού και την τεράστια οινοποιητική παράδοση, καθιστούν την Σαντορίνη σαν τον απόλυτο πρεσβευτή της Ελλάδας στον κόσμο του κρασιού.

Περπατώντας στα αμπέλια της Σαντορίνης την προσοχή θα σου κλέψει ο τρόπος κλαδεματος των αμπελιών. Η κουλούρα και το κλαδευτικό ή και κουλουράκι είναι οι διαμορφώσεις του φυτού που είναι σαν καλαθιές και προστατεύουν τον πολύτιμο καρπό από τα δυνατά μελτέμια (άνεμοι).

Το Ασύρτικο αποτελεί την κορωνίδα των κρασοστάφυλων της Σαντορίνης, αλλά στο νησί θα συναντήσεις και το Αηδάνι, το Αθήρι την Μαντηλαριά και το Μαυροτράγανο. Τα λευκά κρασιά της Σαντορίνης (που είναι τα πιο γνωστά) χαρακτηρίζονται από έντονα αρώματα, ορυκτότητα, μεταλλικότητα, κοφτερή οξύτητα και ψηλούς αλκοολικούς βαθμούς.

Η Σαντορίνη έχει 3 κρασιά Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ): 

1. Το Νυκτέρι όπου παίρνει το όνομα του λογω της παράδοσης που λέει ότι όλες οι εργασίες για την οινοποίηση του γίνονταν την νύχτα. Το Νυκτέρι είναι ένα λευκό ξηρό κρασί και από τα πιο ιδιαίτερα ελληνικά κρασιά, όπου παράγεται από υπερώριμα σταφύλια από Ασύρτικο, Αηδάνι και Αθήρι ενώ ωριμάζει στην συνεχεία σε δρύινα βαρέλια. Στο παρελθόν η ζύμωση γινόταν με ολόκληρα τα τσαμπιά.

2. Vinsanto, Vino di Santorini για τους Ενετούς, είναι το γλυκό κρασί της Σαντορίνης που παράγεται από λιαστά σταφύλια (κοντά στις 14 ημέρες σε έκθεση στον ήλιο) όπου σύμφωνα με την νομοθεσία τουλάχιστο 51% της ποικιλιακής του σύνθεσης θα πρέπει να είναι Ασύρτικο και το υπόλοιπο Αηδάνι και Αθήρι όπου μετά θα ωριμάσει στην δροσιά των κανάβων(κελλαριών). Στο νησί μπορείς να βρεις και μαύρο Vinsanto από Μαντηλαριά αλλά αυτά τα κρασιά δεν συμμετέχουν στα κρασιά ΠΟΠ.

3. ΠΟΠ Σαντορίνη είναι το ξηρό κρασί από τις 3 λεύκες ποικιλίες του νησιού με ελάχιστη συμμετοχή 75% από Ασύρτικο (αν και αρκετά οινοποιεία προχωρούν σε μονοποικιλιακές εκδόσεις).

Εκτός από τα 3 ΠΟΠ στην Σαντορίνη μπορούμε να βρούμε: το Μέτζο (mezzo) ένα λιγότερο γλυκό κρασί από το vinsanto που παίρνει το όνομα του απο τα σταφύλια που λιάζονται τις μισές μέρες από ότι το Vinsanto. Το Ξενόλοο που παράγεται από τις διεθνείς ποικιλίες που είναι φυτεμένες στο νησί. Και το Μπρούσκο ένα τανικό κρασί όπου τα σταφύλια μαζεύονται λίγα λίγα για μέρες μέχρι την οινοποίηση τους.

Ο Σαντορίνιος αμπελώνας μπορεί να γλύτωσε από την φυλλοξήρα, αλλά κινδυνεύει από την σύγχρονη ασθένεια της τουριστικής ανάπτυξης - καταστροφής.

Για αυτό το λόγο και πρέπει να προστατευθεί από την πολιτεία τόσο για το ιδιαίτεροτητα του μικροκλίματος του όσο και για την ιδιότυπη διαμόρφωση των αμπελιών του. Για τους πιο πάνω λόγους μην σας παραξενέψει η τιμολόγηση των Σαντορινιών κρασιών. Σκεφτείτε απλά ότι κάθε φιάλη εμπερικλείει λίγη από την ιστορία αυτού του νησιού και κάποια από τα ηλιοβασιλέματα του.

Δεν ξέρω αν ήμουν σήμερα υπερβολικός για την Σαντορίνη ή αν το Μαυροτράγανο του Σιγαλά ξεκίνησε να με φέρνει πιο κοντά στην μέθη.

* Ο Σταύρος Ζαχαρία είναι συνιδιοκτήτης του καφενείου 7 Κλειδιά στη Λευκωσία