Ανδρέας Χατζηκυριάκος: «Συνδέομαι οικογενειακά με την τραγωδία της πτήσης CY284»

Ανδρέας Χατζηκυριάκος: «Συνδέομαι οικογενειακά με την τραγωδία της πτήσης CY284»

O γνωστός δημοσιογράφος και επικοινωνιολόγος μιλά για το βιβλίο του «Πτήση CY284» το οποίο κυκλοφορεί σε δεύτερη έκδοση από τις Εκδόσεις Καστανιώτη

Το πρώτο βιβλίο του Ανδρέα Χατζηκυριάκου καταπιάνεται με την αινιγματική υπόθεση της πτήσης CY284 των Κυπριακών Αερογραμμών, το αεροσκάφος της οποίας συνετρίβη τα ξημερώματα της 12ης Οκτωβρίου 1967 στο Καστελόριζο, μετά από έκρηξη στον θάλαμο επιβατών, παρασέρνοντας στον θάνατο τους 66 επιβαίνοντες.

Μέσα από την κουβέντα μας ξετυλίγει το κουβάρι της απόφασής του να ασχοληθεί με ένα τραγικό ιστορικό γεγονός, πως αυτό παντρεύεται με τον μύθο, δίνει τις δικές του εξηγήσεις γύρω από το ανεξιχνίαστο μέχρι σήμερα αεροπορικό δυστύχημα και μας εξηγεί την δική του σχέση με την τραγωδία της πτήσης CY284. 

9

Αρχικά, πείτε μας λίγα λόγια για την «Πτήση CY284», που είναι και ο τίτλος του βιβλίου σας, ώστε να μάθουν κι όσοι δεν γνωρίζουν αφού πρόκειται για ένα πραγματικό γεγονός. 

H «Πτήση CY284» αφορά ένα πραγματικό γεγονός το οποίο εξακολουθεί να παραμένει μυστήριο και μέχρι πρόσφατα, ένα άγνωστο συμβάν για το ευρύ κοινό. Στις 11 Οκτωβρίου 1967 η πτήση CY284 φεύγει από το Λονδίνο, λίγο πριν από τα μεσάνυχτα και σταθμεύει στην Αθήνα, προτού αναχωρήσει για το αεροδρόμιο Λευκωσίας. Αλλά οι 66 επιβαίνοντες δεν θα φτάσουν ποτέ στην Κύπρο. Το αεροσκάφος συνετρίβη τα ξημερώματα της 12ης Οκτωβρίου 1967 πάνω από το Καστελόριζο, μετά από έκρηξη στην καμπίνα επιβατών, παρασέρνοντας στον θάνατο όλους τους επιβαίνοντες. Οι Βρετανοί έσπευσαν να θέσουν υπό τον απόλυτο έλεγχό τους την έρευνα, παρόλο που αυτή έλαβε χώρα στην ελληνική επικράτεια και η χούντα-που κυβερνούσε τότε την Ελλάδα-δεν είχε φέρει αντιρρήσεις σε αυτό, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει μέχρι σήμερα διαφάνεια στο πόρισμα, το οποίο καταλήγει ότι ήταν έκρηξη βόμβας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το αεροσκάφος, ένα βρετανικό Comet 4Β, είχε βεβαρημένο παρελθόν από ατυχήματα που προκλήθηκαν από τεχνικά προβλήματα. Ένα ακόμη ατύχημα, ίσως προκαλούσε την καθήλωση των Comet 4B και το τέλος της κατασκευάστριας εταιρείας. Οι Βρετανοί διέδιδαν ότι πρόκειται για ανατίναξη με στόχο τον Γρίβα, παρότι η εκδοχή αυτή ουδέποτε, μέχρι σήμερα, τεκμηριώθηκε. Στο βιβλίο, εκτός από τις ιστορικές προσωπικότητες, αναφέρονται κάποιοι φανταστικοί πρωταγωνιστές που έρχονται να βοηθήσουν στην πλοκή και να ξετυλίξουν τη σειρά των γεγονότων, μέσα από τη σχέση που έχει ο καθένας με το συμβάν – άμεση, έμμεση, προσωπική ή συμπτωματική.

Πώς αποφασίσατε ότι αυτό το γεγονός θα γίνει βιβλίο; 

Συνδέομαι οικογενειακά, θα μπορούσε να πει κάποιος, με αυτή την τραγωδία, αλλά μόλις πριν από πέντε περίπου χρόνια το έμαθα. Ένα από τα 66 θύματα ήταν ο γιατρός Κόκος Ιωαννίδης, ο οποίος είχε ταξιδέψει με τους γονείς μου στο Λονδίνο συνοδεύοντας σε νοσοκομεία τον αδελφό μου Περικλή, ο οποίος είχε τραυματιστεί σοβαρά σε τροχαίο και έχρηζε νοσηλείας στο εξωτερικό. Ο γιατρός έμεινε μαζί τους μια βδομάδα και επέστρεφε στην Κύπρο μ’ εκείνη την πτήση. «Μας βοήθησε να σώσουμε το παιδί μας και έχασε αυτός τη ζωή του», μου είχε πει συντετριμμένος ο πατέρας μου, όταν τυχαία είχα μάθει γι’ αυτή την ιστορία και τον ρώτησα.

1

Γιατί πιστεύετε ότι έμεινε στην αφάνεια όλα αυτά τα χρόνια ένα τόσο συγκλονιστικό ιστορικό γεγονός και δεν έχει διελευκανθεί ποτέ η υπόθεση; Δίνει ίσως απαντήσεις το βιβλίο σχετικά με αυτό ή κάποιες εικασίες; 

Υπάρχει πράγματι ένα μεγάλο κενό όσον αφορά την έρευνα για το τι πραγματικά έγινε τότε. Οι αναφορές σ’ αυτή την πτήση ήταν σχεδόν ανύπαρκτες μέχρι το 2018, όταν ένας Βρετανός ερευνητής αεροπορικών ατυχημάτων, ο Σάιμον Χέπγουορθ, αποκάλυψε, σε ένα πολύ διαφωτιστικό βιβλίο, τα έγγραφα του Βρετανικού Αρχείου για την έρευνα γύρω από τη συντριβή του Κομήτη. Μετά το δημόσιο ενδιαφέρον που προκλήθηκε για το μυστήριο γύρω από τη συγκεκριμένη πτήση, το Βρετανικό Αρχείο αντί να αποδεσμεύσει, παράτεινε τη διάρκεια συσκότισης της έκθεσης της Μητροπολιτικής Αστυνομίας του Λονδίνου σχετικά με την έρευνα για το συμβάν, μέχρι το 2066 – δηλαδή, 99 χρόνια μετά τη συντριβή του αεροπλάνου! Όσον αφορά το δικό μου βιβλίο, πρόκειται για μυθιστόρημα και δεν διεκδικεί να καλύψει κάποιο κενό όσον αφορά την ιστορική έρευνα και την ανακάλυψη της αλήθειας. Αυτό όμως που προσωπικά νιώθω, μετά την εκτεταμένη έρευνα που έκανα για το θέμα είναι ότι η εκδοχή περί βόμβας στο αεροπλάνο για να δολοφονηθεί ο στρατηγός Γρίβας είναι τουλάχιστον ατεκμηρίωτη. Πρέπει να δοθεί ένα τέλος στο άλυτο μυστήριο και στην αγωνία συγγενών και φίλων, αρκετοί από τους οποίους βρίσκονται εν ζωή. Πρόσφατα, με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου στη Λεμεσό, ο ευρωβουλευτής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), Λουκάς Φουρλάς, μίλησε για το ενδιαφέρον του Ευρωκοινοβουλίου για τη μυστικότητα των Βρετανών γύρω από την πτήση CY284, μετά την κατάθεση σχετικής ερώτησης από τον ίδιο, την οποία έχουν συνυπογράψει όλοι Ευρωβουλευτές από Κύπρο και Ελλάδα.

Τι πιστεύετε ότι έρχεται να προσφέρει σήμερα αυτό το βιβλίο και πώς θα το χαρακτηρίζατε; 

To βιβλίο είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα, το οποίο αρχίζει να εκτυλίσσεται κατά κύριο λόγο στην Αθήνα του ’60 – μια εποχή πολύ ταραγμένη πολιτικά για την Ελλάδα και την Κύπρο. Επομένως ο αναγνώστης αφενός έρχεται σε επαφή με ένα εν πολλοίς άγνωστο, παρά την αδιαμφισβήτητη τραγικότητά του, συμβάν και αφετέρου, όσο προχωρά η αφήγηση, περιπλανιέται σε μια άλλη εποχή και ένα πολιτικό παρασκήνιο που επιφυλλάσσει εκπλήξεις. 

Ο Στρατής Τσίρκας έλεγε σχετικά με την τριλογία του «Ακυβέρνητες Πολιτείες» πώς δεν γράφω ιστορία ούτε μυθολογία, γράφω κάτι ανάμεσα. Εσείς πώς καταφέρατε να συγκεράσετε την ιστορία με τον μύθο; 

Δεν ήθελα να γράψω ένα βιβλίο ιστορικής έρευνας, το οποίο απλά θα αμφισβητούσε την εκδοχή που υιοθέτησε η ιστορία ως προς τα αίτια της συντριβής, χωρίς όμως να φέρνει στην επιφάνεια νέα στοιχεία. Τότε εμφανίστηκε η ιδέα της μυθοπλασίας, της επινόησης μιας εντελώς φανταστικής θεωρίας για το τι προκάλεσε την ανατίναξη του αεροπλάνου. Έπλασα ένα σενάριο με πρωταγωνιστές τον Μακάριο, τον Γρίβα, τη βασιλική οικογένεια της Ελλάδος, τον Καραμανλή και τον Παπανδρέου, αλλά και με φανταστικούς χαρακτήρες που βοήθησαν στην πλοκή. Και η μυθοπλασία όμως πρέπει να είναι πειστική, να κινείται όσο γίνεται πιο κοντά σε ρεαλιστικά δεδομένα. Ήθελα ο μύθος να «πατά» καλά πάνω στην ιστορία, χωρίς να την επισκιάζει, χωρίς να την θολώνει. Τα ιστορικά γεγονότα είναι αυθεντικά, δεν είναι «πειραγμένα». Ακόμα και η αμφισβήτηση ως προς την επίσημη εκδοχή για τα αίτια της συντριβής της πτήσης είναι γνήσια. Δεν την κατασκεύασα για να εξυπηρετήσω το μύθο. Για να πετύχω αυτή την ισορροπία η έρευνά μου μπήκε σε βάθος.

9 

Πρόσφατα παρουσιάσατε το βιβλίο σας στη Λεμεσό, 4 μήνες μετά από την παρουσίαση στη Λευκωσία. Εισπράξατε κάτι διαφορετικό από το κοινό της Λεμεσού;  

Αυτό που με εντυπωσίασε και στη Λευκωσία και στη Λεμεσό είναι η ποικιλία των σχολίων που λαμβάνεις, ποια πληροφορία, ποια σκηνή στο βιβλίο ιντρικάρει τον καθένα. Η λεπτομέρεια την οποία προσέχουν οι αναγνώστες. Μερικοί κάνουν και τη δική τους έρευνα και είναι πραγματικά μαγική η επικοινωνία με τέτοιους αναγνώστες. Αναγνώστες που σου βάζουν πραγματικά δύσκολες ερωτήσεις, που σε κάνουν να ξανασκέφτεσαι αφού σου εισηγούνται μια άλλα τροπή σε κάποια σκηνή του βιβλίου. Νομίζω δεν έχει διαφορά σε ποια πόλη είσαι, οι βιβλιόφιλοι, αυτοί που αγαπούν αυτού του είδους τα βιβλία  είναι παντού και είναι «δώρο» όταν έρχεσαι σε επαφή μαζί τους. Με αφορμή όμως την ερώτηση σας θα ήθελα  να αναφέρω ότι στη Λεμεσό είχα την τιμή να μιλήσουν για το βιβλίο μου ο Μίμης Σοφοκλέους, επιστημονικός διευθυντής Παττίχειου Δημοτικού Μουσείου, Ιστορικού Αρχείου και Κέντρου Μελετών Λεμεσού και ο Σταύρος Χριστοδούλου, συγγραφέας, ενώ ο ευρωβουλευτής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), Λουκάς Φουρλάς, αναφέρθηκε στο ενδιαφέρον του Ευρωκοινοβουλίου για την πτήση CY284. Τους ευχαριστώ θέρμα, όπως και όλοι όσοι παρευρέθηκαν στην παρουσίαση.

Loader