Γράφει και φωτογραφίζει η Πέγκυ Σπινέλη

Πόσα χρόνια διοργανώνεται η “Πλούσια τέχνη σε φτωχούς καιρούς”;

Φέτος είναι η 12η έκθεση. 

Πώς, πότε και γιατί; 

Όταν ήρθα στη Λευκωσία από την Αθήνα, έβλεπα την τέχνη που παρουσίαζαν οι galleries και αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν οι τιμές. Ούλα ήταν ακριβά. Ήταν πολλά περίεργο για εμένα. Μα πού ήρτα; Ήνταλως εν η εικαστική σκηνή στην Κύπρο, αναρωτιόμουν. Τζιαι ούλοι οι καλλιτέχνες είχαν την ιδέα πως εν πολλά καλοί. Στην Αθήνα εκτός του ότι δούλεφκα ως φωτογράφος σε περιοδικά, επήενα και βοηθούσα σε διάφορες galleries που είχαν πολλά δυνατά ονόματα και δούλεφκαν πάρα πολύ. Οπότε, έκανα μια σύγκριση στις τιμές και έβλεπα πως δεν ήταν δικαιολογημένες οι τιμές από τους κύπριους.

Περάσαν δυο τρία χρόνια, οπότε είχα το στο μυαλό μου να κάμω κάτι.Προσπαθούσα να βρω έργα φτηνά, αλλά εν έβρισκα. Καλά εν μπορώ να έβρω έργα πιο φτηνά; Δεν υπάρχουν έργα πιο φτηνά; Άρχισα να μοιράζομαι την ιδέα μου αυτή με διάφορους καλλιτέχνες και μου έλεγαν όι, όι. Άκουγα πάντοτε ένα “όι”. Αποφάσισα να κάνω την έκθεση με μικρά έργα και νέους καλλιτέχνες. Ακόμη και οι νέοι καλλιτέχνες ήταν ακριβοί. Τελείωναν την Καλών Τεχνών και πίστεφκαν πως πρέπει να είναι ακριβοί και τα έργα τους ούλα να είναι μεγάλα.

Μια νύχτα ήρθε ο Άγγελος ο Μακρίδης -που εγώ θεωρώ πως είναι ο σημαντικότερος εν ζωή καλλιτέχνης. Για εμένα εν “Ο καλλιτέχνης”. Kαι του Άγγελου τα έργα είναι ακριβά, αλλά δικαιολογημένα τα έργου του Άγγελου είναι ακριβά, είναι μια τεράστια προσωπικότητα και ως άνθρωπος και ως καλλιτέχνης. Ήρθε μια νύχτα και γνωριστήκαμε στη gallery δαμέ, τζιαι μιλούσαμε. Αλλώπως άρεσέ του το στυλάκι δαμέ. Θυμάμαι πως του είχα πει τη κουβέντα να κάμω αυτό το πράμα, και είπα του πως εν ηβρίσκω έργα και είπε μου εν να σου φέρω εγώ. Εγέλουν και σκεφτόμουν σιγά μη μου φέρει έργα ο Άγγελος ο Μακρίδης, γιατί έχει έργα 500 ευρώ; Εγώ εν τζιαι... εννοώ οκ να δούμε. Δεν το ξανασυζήτησα μαζί του γιατί εν τζιαί είχαμε επαφή. Δεν είναι όπως τωρά που έχουμε τα κινητά. Βρεθήκαμε καναθκυό φορές στο στούντιό του. Μεγάλη μου τιμή να με δεκτεί στο στούντιό του γιατί εν τζιαι δέχεται πλάσμα στο στούντιό του και κάμαμε κλικ. Άρεσά του, εμένα φυσικά άρεσκέ μου.

Μια μέρα έπιαμε τηλέφωνο τζιαί λαλεί μου “εν να να είσαι στη gallery;” Λαλλώ του “είμαι μέσα”. Έρκεται δαμέ με θκιό σακούλες του super market τζιαι είχε μέσα τα γλυπτά του. “Τούτα πάρε τα τζιαί κάμε την έκθεσή σου”, λαλεί μου.  

Έπαθα πλάκα. Έλάλουν “ήντα που λαλεί τωρά;”. Έτσι έκαμα την πρώτη έκθεση. Θυμούμαι το έντονα, που έστειλα το πρώτο δελτίο τύπου και έγραψα πως λαμβάνει μέρος ο Άγγελος Μακρίδης. Και αρκέψαν και επιάναν με τηλέφωνο διάφοροι καλλιτέχνες “γνωστοί”, και ρωτούσαν “πράγματι εν να λάβει μέρος ο Άγγελος Μακρίδης; Εν να σου δώσει έργα δηλαδή;”. Και ελάλουν τους ναι. Ρωτούσαν με πως. Ελάλουν τους “εν τζιαι να σας εξηγήσω πως, ρωτάτε τον Άγγελο”. Εμφανιστήκαν κάποιοι που θεωρούσαν τους εαυτούς τους πολλοί γκραντέ και μου φέραν και ετούτοι έργα. Αμέσως όμως. Αυτό που έκανε ο Άγγελος, έδωσε το push για να καταλάβουν κάποιοι πως έπρεπε να λάβουν μέρος σε αυτή την έκθεση. Άνοιξε αμέσως το πράμα. 

Πάντα πίστευα, λανθασμένα όπως φαίνεται, πως η έκθεση αυτή άρχισε ένεκα της οικονομικής κρίσης. 

Η κρίση ήταν το 2013, εμείς αρκέψαμε το 2008. Τούτο έκαμά το εγώ, επειδή εθεωρούσα πως έπρεπε να γίνει. Να υπάρχει κάτι πιο προσιτό. Τζιαι ένιγουέι, επειδή εν θεωρώ τούτο το πράμα που κάμνουμε και ιδιαίτερα σοβαρό. Δεν θεωρώ πως είμαι σε ένα εργαστήριο και προσπαθώ να ανακαλύψω το φάρμακο κατά του καρκίνου. Αυτό ναι, θεωρώ το πολλά σοβαρό. Μυθοποιά λίο ο κόσμος τους γκαλερίστες ή τους καλλιτέχνες. Πίσω από τη σκηνή εννεν ούλα πολλά σοβαρά. Μπορεί να με δει κάποιος τη νύχτα των εγκαινίων και να σκεφτεί σοβαρός γκαλερίστας και τι όμορφα στημένα έργα. Μα εγώ τη προηγούμενη μπορεί να στοκάρω και να μπογιατίζω. Εννοώ εν μια δουλειά. Γουστάρουμέν την. Προσπαθούμε να την κάμνουμε καλά, αλλά εν τζιαι πελλανίσκουμε θέμα. Την εποχή που πρότεινα τούτη την ιδέα, είναι επειδή, εντάξει γιέ μου, μπορείς να πουλάς ακριβά, αλλά μπορείς να δώκεις και ένα έργο πιο φτηνά. Αφού είσαι καλλιτέχνης και έχεις τόση πολύ ευαισθησία. Λαμβάνεις μέρος γιατί είναι μια γιορτή της τέχνης. Εγώ έτσι το έβλεπα. Και σιέρουμαι πάρα πολλά γιατί μαζεύεται πάρα πολύς κόσμος. Περιμένει το τούτο το πράμα. Και ενέν πιστεύκω μόνο για τα λεφτά.

Οι πελάτες μου που εν νάρτουν στην έκθεση, είναι άνθρωποι που αγόρασαν έργα ακριβά, αλλά αρέσκει τους που εν νάρτουν να ανακαλύψουν νέους καλλιτέχνες ή έργα τα οποία είναι όμορφα σε μια πιο καλή τιμή. Τούτο το πράμα εν όμορφο. Το υποστηρίζουμε. Θα μπορούσαμε να μην το κάμνουμε γιατι εν τόσο πολύ η πίεση να βρεις τα έργα, να τα φέρεις να έννει μέχρι 500 ευρώ. Έχει τόση πολύ συζήτηση με τους καλλιτέχνες κάθε φορά “γιατί”,  τζιαί “διότι”. Επειδή ένας καλλιτέχνης ξέρει πως το 30x40 τούτης της δουλειάς επούλησά το στην ατομική μου έκθεση 1.200 ευρώ. Τζιαί λαλώ του “ωραία, θα το δώσεις στην έκθεση;” Και λαλεί μου “μα μόνο 500 ευρώ;” Εντάξει και; Ενημπόρουμε να τα ξεχωρίσουμε λίο στο νού μας; Οπότε κάθε φορά ξεκινάμε μια συζήτηση τρελή και πάει 12 χρόνια η συζήτηση. Εκουράσαν με, εκούρασά τους. Εν κουραστικό πολλά και ψυχοφθόρο γιατί δεν το κάμνουμε για τα λεφτά. Πίστεψέ με, ούτε ο καλλιτέχνης κερδίζει, ούτε η γκαλερί.

Παραπάνω κάμνουμέ το επειδή θεωρούμε πως πρέπει να το κάμνουμε. Γιατί είναι ευκαιρία να έρθει κόσμος κοντά που άκουσε πως εν φτηνά, να πάτε να δείτε. Έρχεται κόσμος που μπορεί να μεν ξαναπήε σε γκαλερί. Που άκουσε απλά πως έχει μια έκθεση που είναι μέχρι 500 ευρώ. Τζιαι να παέι να δει. Τούτο μόνο. Που έρκεται κόσμος που ξέρεις, βλέπεις το, πως εν ξαναπάτησε σε γκαλερί, εν σούπερ ουάου πράμα. Τζιαι μπορεί τελικά να του αρέσει τούτο πράμα παρόλο που εν ήσhε σκεφτεί στη ζωή του να πάρει τα κοπελούθκια του σε μια γκαλερί στην Κύπρο. Εννοώ θορρώ τους. Μπορεί να παρκάρουν πόξω και να πάνε δίπλα για brunch με τα κοπέλούθκια τους. Τζιαί είμαι δαμέ, στην γκαλερί, τζιαι εν τρία βήματα. Πάρε το κοπελούι σου, έμπα δαμέ τζιαί ταΐζεις τα, μετά αφκα. Εννοώ εν τζιαι να χαθεί το brunch.

Θωρώ τους. Εν μες το άγχος το τρελό να πάνε για brunch, να προλάβουν τα αφκα μεν τζιαι ποκάτσουν, τζιαι λείψουν τα αφκά. Μπορεί να πάνε όμως στη Γαλλία τζιαι να καρτερούν 3 ώρες να μπουν στο μουσείο, να δουν τούτη τη Μόνα Λίσα, την καημένη τζιαι τσείνη για να την ποστάρουν και να τη δούν ούλοι οι φίλοι τους και να τους ηγράψουν σhήλιες καρδούλες πουκάτω.

Παρκάρουν δαμέ μπροστά. “Τι εν δαμέ;” ρωτούν με. “Εν γκαλερί”. “Α, εν τζιαι πειράζει να παρκάρω δαμέ για μισή ώρα, έννεν;” Εν τζιαι λίγο αστείο. Οπότε προσπαθείς τζιαι μέσα σε τούτο ούλο, να τους πεις πως έχουμε και τούτο το πράμα. Συμβαίνει τούτο και αρέσκει μου με τούτη την έκθεση. 

Πόσο καιρό θα διαρκέσει η έκθεση; 

Ένα μήνα. 

Ου τέλεια. Άρα προλαβαίνω να πάω να φάω τζιαι τα φκά. 

Σε ένα μήνα προλαβαίνεις να κάνεις πολλά πράματα. Αλλά έτσι κι αλλιώς βάζω ούλη μέρα posts στο instagram και ξέρω να πρήζω τον κόσμο. Το καλό εν πως ανταποκρίνεται ο κόσμος τζιαι χαίρομαι πολλα για τούτο το πράμα. Πάρα πολλά. Γιατί είναι εντελώς εκτός πλαισίων αυτή η έκθεση. Εκθέσαμε σε τούτη την έκθεση καλλιτέχνες νέους που δύο χρόνια μετά ήταν στη μπιενάλε Βενετίας. Τζιαι ούλοι ελάλουν “ουάου πήγε ο τάδε στη Μπιενάλε”, τζιαι θκιό χρόνια πριν εγώ επούλουν έργα τους 150 και 180 ευρώ. Επιάσαν με πελάτες τζιαι ελάλουν μου “μαλάκα θυμάσαι που ελάλες μου να αγοράσω έργο του τάδε ή της τάδε; έχω το έργο του!”.

Ερχόταν ο Στας ο Παράσχος -που αφού πέθανε ΟΥΛΟΙ ήξεραν τον Στας τον Παράσχο- και λέγαμε πως έπρεπε να κάμουμε επανάσταση. Ο Στας ήταν επαναστάτης, τζιαι έφερνέ μου κάτι φυλλάδια και έλεγέ μου πως πρέπει να ξεκινήσουμε τη νέα επανάσταση. Μες στο νου του, τούτο το πράμα που κάμνω εγώ εν πέρα που τούντο πράμα που προσπαθούν να πουλήσουν όλες οι γκαλερί τζιαί ούλοι οι γκαλερίστες, το τάχα μου. Το γούσταρε με χίλια, ερχόταν τζιαι έφερνέ μου έργα του τζιαί πουλούσαμέν τα 500 ευρώ, 400 ευρώ, 350 ευρώ.

Ο Glyn Hughes ερχόταν που το Καϊμακλί περπατητός. Εφέρναν τον οι θκιό βοηθοί του περπατητό. Θκιό ξένοι που εβοηθούσαν τον, γιατί δεν είχε κανέναν, ήταν μόνος του, κανένας δεν το έβλεπε, αλλά όταν πέθανε, ελυπηθήκαν τον ούλοι. Μαύρο δάκρυ, γιατί εχάσαμε τον τεράστιο. Ήταν τζιαμέ γέρημος, ερχόταν δαμέ τζιαί έφερνέ μου τα εργούθκια του τζιαί ελάλε μου για το χώρο. Ελάλεν μου πως τούτος ο χώρος έπρεπε να είναι στο Λονδίνο. Τούτο το πράμα εδώ εν Λονδίνο ελάλε μου, τζιαι ερχόταν με πολύ χαρά και έφερνέ μου τα έργα του.

Εγώ εντρέπουμουν να πιάσω τον Glyn ή τον Στας. Εντρεπόμουν να τους ζητήσω έργα. Για εμένα ήταν τεράστιοι. Εγώ τα πρώτα εφτά χρόνια, είχα σε κάθε έκθεση τούτους μέσα. Εφέρναν τα έργα οι ίδιοι. Ακούσαν για τούτο το πράμα τζιαι έφερναν τα. Μου έκανε συνέντευξη ο Glyn γιατί έγραφε σε μια ξένη εφημερίδα. Σκέφτου πώς αυτοί οι ανθρώποι το αντιλαμβάνονταν. Ήταν τόσο ταπεινοί. Τούτη η γενιά. Γιατί η αμέσως επόμενη γενιά ήταν ετζείνοι που εν ηθέλαν ποτέ. Επειδή είμαι πολλά υπερήφανος άνθρωπος τζιαι σνόμπ σε τούτους, όχι σε τζείνον που θα μου πλύνει το αυτοκίνητο, γιατί με τον τύπο στο πλυντήριο μπορώ να κόψω κουβέντα. Τους άλλους τους τύπους μπορεί να τους ενόχλησα μια φορά. Εν τζιαι ξαναενόχλησά τους. Ποτέ. 

Με τους νέους καλλιτέχνες εν πιο εύκολο; 

Ακόμη τζιαι σε νέους καλλιτέχνες πρέπει να τους εξηγήσεις πως εν τζιαι να χάσουν. Ακόμη τζιαί αν πάει 100 ευρώ πιο λία εν τζιαί να χάσει. Θα μπει σε ένα σπίτι και κάποιος θα το θωρεί. Το έργο πρέπει να κυκλοφορεί. Τα έργα πρέπει να φεύκουν που πάνω σου γιατί εν όπως το βάρος. Αν αφήκεις μια δουλειά μέσα στο στούντιό σου και θωρείς το ούλη μέρα απλά στακώνει σε στο παρακάτω σου. Πρέπει το έργο να προσπαθήσεις να το πουλάς ή να το δωρίζεις. Δώκε ποκεί ποδά. Έτσι πρέπει να κάμνεις. Να δουλεύκεις και να φέφκει το έργο που πάνω σου. Εν τζιαί χάνεις αν το έργο πουληθεί 100 ευρώ πιο κάτω. Αντιθέτως. Πολλοί αντιλαμβάνονται το. Ειδικά η νέα γενιά πλέον.

Σίουρα εν πειράζω πιον, καλλιτέχνες που πιστέφκουν πως τα έργα τους έχουν μια τιμή και δεν θα δώκουν κάτι για 500 ευρώ. Αν θέλουν οι ίδιοι ξέρουν, αλλά δεν θα συμβεί. Συμβαίνει πολλά σπάνια. Με τους ξένους εν πιο εύκολα. Έχω καλλιτέχνη που πήγε Μπιενάλε Βενετίας, εκθέτει σε δύο μουσεία στην Ευρώπη, Ιταλός, τζιαί θα έχω τρία έργα του. Τζιαί ήταν πολλά cool. Εζήτησά του με email, ok λαλεί μου, no problem mate, thanks a lot. Thanks for taking care of me. Κατάλαβες; Τούτου το πιο easy going. Έσhει δουλειά του που εν 5 σhιλιάες, 10 σhιλιάες, έσιει δουλειές που θεωρεί πως τούτη εν η τίμη τουτου του έργου. Ένα μικρό drawing μπορώ να το πουλήσω και θέλω να λάβω μέρος σε αυτή τη gallery στην Κύπρο γιατί η δουλειά που κάμνουν εν καλή δουλειά και θέλει να είναι part of it. Ο κυπραίος, όχι ούλοι, δυσκολεύεται λίο. Όπως τζιαι σε ούλα τα πράματα, όι μόνο σε τούτο. Αν πάς σε ένα εστιατόριο πρέπει να είναι ακριβό. Αν δεν είναι ακριβό, σημαίνει δεν είναι καλό. Γενικά έχουμε το τούτο.

Εγώ χαίρομαι γιατί το κοινό μου και το αγοραστικό, εν πιο φρέσκο και στις ιδέες. Ταξιδεύει πολλά παραπάνω όχι για να φανεί, αλλά πραγματικά γουστάρει. Έρχεται πίσω και εκτιμά το. Είμαι πολλά περήφανος για το κοινό το δικό μου. Εν πολλά συγκεκριμένο το κοινό της Is not Gallery.

Πόσα έργα φιλοξενείς συνολικά φέτος; 

Περίπου 100. 

Πώς τους βρίσκεις τους καλλιτέχνες;

Οι περισσότεροι είναι συνεργάτες. Είναι καλλιτέχνες που είτε έκαμαν έκθεση δαμέ, πράμα πολύ σημαντικό για μένα γιατί γνωρίζω το έργο τους πιο καλά, είτε είναι καλλιτέχνες που γνώρισα μέσω instagram. 

Πώς δηλαδή; 

Μπορεί να ακολούθησαν τη gallery στο instagram, ή να τους είδα εγώ στο instagram, ή μπορεί να έστειλαν μέσω social media τη δουλειά τους για να τη γνωρίσω. 

Πώς έχει αλλάξει η δουλειά σου εξαιτίας των social media;

Πάρα πολλά. Τα τελευταία χρόνια μόνο από τα social media δουλεύκουμε. Αν δεν ήταν το social media εν ηξέρω πως ήταν να δουλέφκει μια σύγχρονη gallery, πως να επικοινωνήσεις δηλαδή το έργο που πουλάς ή τον καλλιτέχνη που προωθείς αν δεν ήταν τα social media. Αφού ο κόσμος είναι όλη μέρα μές στα social media, μόνο έτσι μπορείς να το επικοινωνήσεις πλέον. 

Εσύ αναφέρεσαι στην επικοινωνία. Εγώ είχα κατά νου την ανακάλυψη νέων ταλέντων. 

Τώρα άνοιξε πολύ το πράγμα, γιατί με τα social media άνοιξαν τα σύνορα της τέχνης. Διευκόλυνέ μας σαν gallery πολλά στο να ανακαλύψουμε νέους καλλιτέχνες. Ήξερες πως υπήρχαν δέκα κυπραίοι αλλά ήθελες να δείξεις κάτι περισσότερο. 

Έχεις ανακαλύψει και φιλοξενήσει καλλιτέχνες που γνώρισες μέσω instagram; 

Για παράδειγμα η Τερψιχόρη. Είχα δει ένα γλυπτό της, μπήκα στο profile  της να τα δω και ξετρελάθηκα. Είδα πως είναι ελληνίδα και της έστειλα μήνυμα. Τελικά συζητήσαμε στο τηλέφωνο, της μίλησα για την έκθεση και τη ρώτησα αν θα την ενδιέφερε να συνεργαστούμε. Τούτη η έκθεση είναι και ένα έναυσμα για να κάνεις νέες συνεργασίες. Για να δεις πως θα πάει. Μαζεύει πολύ κόσμο και βλέπεις τη διαδραστικότητα με τον καλλιτέχνη. Γιατί κι εμείς πολλές φορές εν είμαστε σίουροι αν τούτο που διούμε στον κόσμο είναι μέσα στα πλαίσια. Προσπαθείς πολλά να είσαι στα πλαίσια τούτα. Προσπαθείς να προσφέρεις το φρέσκο αλλά πίστεψέ με πρέπει να είσαι στα πλαίσια του κοινού σου. Πάντα είναι πολύ σημαντικό να αντιληφθείς τι συμβαίνει με το σήμερα. 

Τα εγκαίνια της έκθεσης “Πλούσια τέχνη σε φτωχούς καιρούς” θα πραγματοποιηθούν την Τετάρτη 4 Μαρτίου, στις 20:00