Μαρίνα, γιατί στα παραμύθια αρέσει ο πληθυντικός;

Γιατί υπάρχουν τόσοι τρόποι να τα πεις και τόσοι τρόποι να τα ακούσεις όσοι και οι άνθρωποι που τα ακούν και τα λένε παρακάτω. Και επίσης, ακόμα κι εγώ που τα λέω, δεν είμαι εγώ: είμαι οι άνθρωποι από τους οποίους τα άκουσα, τα διάβασα, είμαι οι εικόνες που μου δημιουργούν, τα ατομικά και συλλογικά τραύματα και οι ατομικές ή συλλογικές υπερβάσεις που συνδέονται με τα παραμύθια ή που τα παραμύθια μού θυμίζουν. Όπως το έγραψε ο Σεφέρης: «είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας».

Μίλησε μας για το δικό σου... “παραμύθι”. Πώς ξεκίνησε η δική σου ενασχόληση με τις αφηγήσεις και πώς εξελίσσεται σήμερα; 

Οι αφηγήσεις είναι ο τελευταίος από τους σταθμούς της εμπλοκής μου με τα παραμύθια, τις ιστορίες των ανθρώπων, γενικά. Όταν ήμουν μικρή κρυβόμουν κάτω από το τραπέζι των οικογενειακών γευμάτων για να ακούσω τις ιστορίες των μεγάλων από τα χωριά τους στον βορρά του νησιού. Όμορφα χωριά αλλά ο νόστος τους διόγκωνε την ομορφιά τους με τέτοιο τρόπο που φανταζόμουν επίγειους παραδείσους! Με έναν τρόπο ήταν γιατί εκεί έζησαν ως παιδιά. Επίσης, η γιαγιά μου ήταν η πρώτη μου σοβαρή πηγή προφορικής παράδοσης. Σημείωσα πολλά. Μετά ήρθε το μεταπτυχιακό στο Δράμα και Θέατρο στην Εκπαίδευση και τα διάφορα σχήματα στα οποία συμμετείχα έκτοτε σαν αφηγήτρια: οι Παραμυθίες, οι συνεργασίες με βιρτουόζους μουσικούς όπως ο Ζαχαρίας Σπυριδάκης, ο Γιάννης Κουτής, ο Μιχάλης Κουλουμής, ο πολυοργανίστας Efren Lopez, ο Βενεζουελάνος κιθαρίστας και τραγουδιστής Jose Delgado Paiva, o Loic Blejean με την ιρλανδική του γκάιντα από τη Βρετάνη και άλλοι. Σταθερός συνοδοιπόρος τα τελευταία 8 χρόνια, φυσικά, ο Βαγγέλης Γέττος, με την ακούραστη δουλειά του στα κείμενα, την έρευνά του, τις μουσικές του, την ανυπομονησία του!

Μέσα από την ενασχόλησή σου με τα παραμύθια και τις αφηγήσεις πες μας τι έμαθες και θα ήθελες να μας το μεταφέρεις ώστε να το έχουμε ως στάση ή τρόπο ζωής. 

Να ακούμε χωρίς να προτρέχουμε να μάθουμε το τέλος. Να περπατάμε ανοίγοντας τον δρόμο. Να μιλάμε έχοντας στο μυαλό μας ότι ο λόγος είναι ταυτόχρονα ένα εργαλείο αγάπης, συμπόνοιας, αλληλοκατανόησης αλλά και ένα πυρηνικό όπλο που μπορεί να σπείρει το μίσος και τον όλεθρο.

Ετοιμάζεις μία νέα παράσταση με τίτλο “Ιστορίες των κόσμων”. Πες μας λίγα λόγια γι’ αυτό, πως εμπνευστήκατε αυτή την μουσικοαφηγηματική παράσταση; 

Είναι μια παράσταση που αν και δημιουργήθηκε πριν από 5 ολόκληρα χρόνια, οι συγκυρίες τα ’φεραν έτσι που δεν παίχτηκε όσο θα θέλαμε. Μαζί με τον Βαγγέλη, λοιπόν, επιστρέφουμε εκεί όπου την παρουσιάσαμε για πρώτη φορά, στην υποβλητική αυλή του Καφενείου 11, στην Παλιά Λευκωσία. Τρεις σπονδυλωτές ιστορίες, από τις αραβικές χώρες, από την ευρασιατική στέπα και από την Κεντρική Αφρική, δένονται με live μουσικές παραγόμενες από πλήθος μεγαλύτερων και μικρότερων οργάνων. Παράλληλα, θα πραγματοποιηθεί pop up έκθεση δημιουργιών της Παναγιώτας Κωνσταντή – ρούχα, κοσμήματα και άλλα accessories με υλικά που έχει συλλέξει από ταξίδια της σε όλο τον κόσμο. Τέλος, το βασικό “αλλόκοσμο” σκηνικό μας ανήκει στην εμπνευσμένη εικαστικό Αλεξάνδρα Πάμπουκα. Γενικά, όλα θα κινούνται σε μια ταξιδιάρικη διάθεση που ταυτόχρονα διασπά αλλά και ενώνει τον χρόνο και τον χώρο σε ένα ενιαίο δημιουργικό σύμπαν.

Τι θα ήθελες ιδανικά να “πάρει” το κοινό φεύγοντας από την παράσταση αυτή; 

Επειδή δεν ζούμε στην κοσμάρα μας αλλά μέσα σε μια διεθνώς περίεργη και επικίνδυνη πραγματικότητα, μας αρκεί να φύγουν νιώθοντας ένα χάδι στην ψυχή τους, ένα φιλικό χτύπημα στην πλάτη, μια αύρα συλλογικότητας μέσα σε καιρούς εξωφρενικά ατομικιστικούς.

Πώς συλλέγετε το υλικό σας κάθε φορά επειδή στη συγκεκριμένη παράσταση θα ακούσουμε ιστορίες της Κεντρικής Αφρικής, της Ρωσίας και της Αραβίας. 

Δεν είναι κάποιο μυστικό: έρευνα! Σε όποιο μεγάλο βιβλιοπωλείο και αν βρεθούμε τρέχουμε πρώτα στα ράφια με τα παραμύθια, τη λαογραφία και τη μυθολογία. Ίσως αυτό να ακούγεται ρομαντικό σε μια εποχή που με μια ερώτηση στο ChatGPT μπορείς να φέρεις την παγκόσμια βιβλιογραφία μπροστά σου. Ωστόσο η ανάγνωση έντυπου υλικού είναι μια μυστηριώδης, ερωτική σχέση. Το μυστήριο, το παιχνίδι, το κυνήγι ενός χαμένου θησαυρού είναι ουσιώδες στοιχείο και προϋπόθεση της πραγματικής γνώσης – που είναι το αντίθετο της ευκαιριακής πληροφόρησης.

Τι άλλο ετοιμάζεις για το επόμενο διάστημα; 

Διακοπές! Μετά από αυτές, ετοιμάζω τον νέο μου κατάλογο παραστάσεων και εργαστηρίων για τα σχολεία που θα κυκλοφορήσει στις αρχές Σεπτέμβρη ενώ όσον αφορά στους ενήλικες, επεξεργάζομαι την επάνοδο σε μικρά, ζεστά, χειμωνιάτικα gigs σε χώρους που αγαπώ και έχω καιρό να επισκεφθώ παραστατικά.

Info 

H μουσικοαφηγηματική παράσταση “Ιστορίες των κόσμων” θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 18 Ιουλίου στο Καφενείο 11, Πειραιώς 27, Παλιά Λευκωσία. 

Κρατήσεις (περιορισμένος αριθμός θέσεων): 99030985

Είσοδος: €5

Στον χώρο θα πραγματοποιηθεί παράλληλη έκθεση κοσμημάτων, ρούχων και άλλων accessories που δημιούργησε η Παναγιώτα Κωνσταντή με υφάσματα και υλικά από όλο τον κόσμο ενώ το σκηνικό της παράστασης δημιουργεί η εικαστικός Αλεξάνδρα Πάμπουκα. 

Οι πόρτες για την έκθεση ανοίγουν στις 19.00 ενώ η παράσταση θε ξεκινήσει στις 20.00.

Φωτογραφίες: Χάρης Παναγιώτου