Με αφορμή την επίσκεψη της συγγραφέως στο Nicosia Book Festival, η Avant Garde μίλησε αποκλειστικά με την ίδια για το έργο της.

Τι σημαίνει για εσάς «η μαγεία των... μικρών» στα παιδικά βιβλία;

Όλη εκείνη η μαγεία που φέρουν εκείνες οι μικρές λεπτομέρειες που φαινομενικά μοιάζουν ασήμαντες σε μια κατά τα άλλα βαρετή καθημερινότητα. Αλλά και η μαγεία που μπορεί να προσδώσει σε μια κατά τα άλλα βαρετή καθημερινότητα η οπτική των παιδιών. Η θέαση του κόσμου μέσα από τα δικά τους μάτια.

Πώς επηρεάζουν οι μικρές λεπτομέρειες και οι καθημερινές στιγμές τις ιστορίες σας;

Πολύ συχνά δρουν ως σημαντικός καταλύτης για τη συναισθηματική ή και διανοητική κατάσταση του ήρωα, όπως για παράδειγμα ένα ματσάκι λεβάντες για τον Δρόσο τον ήρωά μου στο μυθιστόρημά μου «Το αγόρι στο θεωρείο» ή ένα βιβλίο για τα τρία παιδιά πρωταγωνιστές στο μυθιστόρημά μου «Τότε που κρύψαμε έναν άγγελο». Πολλές φορές όμως αυτές οι μικρές και φαινομενικά ασήμαντες λεπτομέρειες είναι ακόμα και η αφορμή για να γεννηθεί μια ιστορία ή και κάποιος χαρακτήρας. Όπως για παράδειγμα ήταν μια καραμέλα η αφορμή για να γεννηθεί το «Ωραιότερο χριστουγεννιάτικο στολίδι» ή οι στίχοι του τραγουδιού «So am I» της Ava Max για να προκύψει η χαρακτήρας της Λου στο μυθιστόρημά μου «Με κλειστά μάτια». Και πολύ συχνά οι καθημερινές στιγμές, αυτές που συχνά δεν τους δίνουμε σημασία, είναι αυτές που μου προσφέρουν τη δομή και τον βασικό δραματουργικό πυρήνα στις ιστορίες που συναντάμε στη σειρά «Οι Μεγάλοι… μικροί» όπου γνωρίζουμε σημαντικές προσωπικότητες της Ιστορίας, των επιστημών και των τεχνών σε παιδική ηλικία. Μικρές τους στιγμές στην παιδική τους ηλικία που ίσως έπαιξαν τον δικό τους καθοριστικό ρόλο ώστε κάποτε να γίνουν… Μεγάλοι.

Ποια είναι η διαδικασία σας όταν δημιουργείτε έναν παιδικό ήρωα;

Καταρχάς δεν διαφέρει σε τίποτα από τη διαδικασία του να δημιουργώ έναν ενήλικο ήρωα. Απλώς πρέπει ν’ ανοίξω το κανάλι με την παιδική μου ηλικία. Κι αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ξανακοιτάξω τον κόσμο μέσα από μια διαφορετική οπτική γωνία, αυτή των παιδιών. Να δώσω σημασία σε πράγματα που ως ενήλικας δεν βλέπω ή νομίζω ότι δεν βλέπω. Να θελήσω να δω τον κόσμο με περιέργεια, με όρεξη, με κατανόηση, με χιούμορ, με διάθεση για εξερεύνηση, με τρυφερότητα αλλά και συχνά με σκληρότητα,με τόλμη, φαντασία και γενναιότητα.

Τι στοιχεία προσπαθείτε να ενσωματώσετε ώστε να ταυτίζονται μαζί του οι μικροί αναγνώστες;

Δεν νομίζω ότι υπάρχουν κάποια σταθερά στοιχεία. Αυτά κάθε φορά διαμορφώνονται αναλόγως με την κάθε ιστορία και τους χαρακτήρες.

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζετε κατά τη συγγραφή παιδικών βιβλίων και πώς τις ξεπερνάτε;

Αυτό που για μένα είναι το πιο σημαντικό είναι να βρεις την αλήθεια σου μέσα σ’ αυτό που δημιουργείς. Αν το βρεις, αν είσαι αληθινή, χωρίς φτιασίδια, χωρίς να προσποιείσαι κάτι που δεν είσαι ή δεν μπορείς να υποστηρίξεις, τότε όλα τα υπόλοιπα βρίσκουν αργά ή γρήγορα τον δρόμο τους. Για μένα αυτή είναι η μεγαλύτερη πρόκληση: να βρίσκεις κάθε φορά την αλήθεια (σου).

Πιστεύετε ότι τα παιδικά βιβλία πρέπει να περνούν κοινωνικά μηνύματα ή να διδάσκουν κάτι στα παιδιά, ή είναι εξίσου σημαντικό απλώς να τα διασκεδάζουν;

Θα σας μιλήσω περισσότερο ως αναγνώστρια και ως παιδί αναγνώστρια – με θυμάμαι μονίμως μ’ ένα βιβλίο στο χέρι. Κι αυτό που αναζητούσα, αλλά και τώρα αναζητώ, στα βιβλία ήταν και είναι το ταξίδι. Νομίζω ότι τα καλά βιβλία, είτε απευθύνονται σε παιδιά είτε σ’ ενηλίκους, έχουν αυτή την ξεχωριστή ιδιότητα: να μας ταξιδεύουν στον κόσμο, σε άλλους κόσμους (κοντινούς ή μακρινούς, υπαρκτούς ή και φανταστικούς) ή και στον εσωτερικό μας κόσμο, με έναν τόσο ξεχωριστό και προσωπικό τρόπο που παραμένει συναρπαστικός και μοναδικός – και παρά την επικράτηση της εικόνας στη ζωή μας.

Ποια είναι η σημασία της εικονογράφησης στα παιδικά βιβλία; Πώς επιλέγεται ο κατάλληλος εικονογράφος για κάθε ιστορία;

Μέσω της εικόνας στα εικονογραφημένα βιβλία εκτός των άλλων πετυχαίνουμε την αισθητική καλλιέργεια των παιδιών –αλλά και ημών των ενηλίκων–, κάτι πολύ σημαντικό. Επιπλέον η εικονογράφηση συχνά μπορεί να φωτίσει λεπτομέρειες ή και ν’ αναδείξει βαθύτερα νοήματα του κειμένου. Συχνά συνδιαλέγεται και συμπληρώνει νοηματικά το κείμενο κι άλλοτε εξιστορεί μια παράλληλη ιστορία. Το να επιλέξεις λοιπόν τον κατάλληλο εικονογράφο δεν είναι εύκολη υπόθεση. Προσωπικά επιλέγω με βάση την αισθητική του κειμένου μου και το αποτέλεσμα που θα ήθελα να έχει ως σύνολο, ως κείμενο και εικόνα. Η αλήθεια είναι ότι έχουμε εξαιρετικούς/εξαιρετικές εικονογράφους στην Ελλάδα και όλο βγαίνουν και νεότεροι και νεότερες με φρέσκιες ιδέες και προτάσεις που προσωπικά με ιντριγκάρουν κι εμένα.

Ποια είναι η ανταπόκριση που λαμβάνετε από τους γονείς και τα παιδιά για τα βιβλία σας;

Η αλήθεια είναι ότι είμαι καλομαθημένη. Τα βιβλία μου έχουν αγαπηθεί κι αγαπιούνται πολύ από μικρούς και μεγάλους. Κι όπως καταλαβαίνετε αυτό είναι κάτιπου με χαροποιεί και μου δίνει δύναμη να συνεχίσω.

Έχουν υπάρξει αντιδράσεις ή σχόλια που σας έκαναν να δείτε τις ιστορίες σας με διαφορετικό τρόπο;

Το πιο σύνηθες είναι να στενοχωρηθούν με ένα τέλος που δεν τους ικανοποιεί. Κι αυτό είναι κάτι απολύτως σεβαστό και κατανοητό. Όμως, όπως πάντα εξηγώ, συχνά δεν επιλέγουμε εμείς οι συγγραφείς το τέλος. Είναι οι ήρωές μας αυτοί που από ένα σημείο και μετά μας οδηγούν. Αν δεν τους ακούσεις κι επιλέξεις κάτι μόνο και μόνο για να ευχαριστήσεις το κοινό σου, τελικά θα καταλήξεις σε κάτι «τεχνητό», σε κάτι αναληθές. Και πιστέψτε με, θα το αντιλαμβάνονταν αμέσως.

Τι συμβουλές θα δίνατε σε κάποιον που θέλει να ξεκινήσει να γράφει παιδικά βιβλία; Ποια είναι τα βασικά στοιχεία που πρέπει να προσέξει;

Καταρχήν και καταρχάς να διαβάζει παιδική και νεανική λογοτεχνία. Κι όχι μόνο σύγχρονη ή μόνο ελληνική. Από την άλλη θα συμβούλευα να θέσει στον εαυτό του το εξής ερώτημα: Γιατί παιδική λογοτεχνία; Η απάντηση που θα δώσει νομίζω ότι μπορεί εν μέρει να καθορίσει και την πορεία του. Δεν είναι απλή υπόθεση το να γράφεις για παιδιά και ειδικά για τα παιδιά της σύγχρονης εποχής. Τα παιδιά δεν έχουν ανάγκη ούτε τη νοσταλγία μας ούτε το υψωμένο μας δάχτυλο. Να τα συναρπάσουμε και να τα γοητεύσουμε θέλουν. Όπως εκείνα μπορούν και συναρπάζουν και γοητεύουν εμάς.

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Υπάρχει κάποιο νέο βιβλίο ή θέμα που θα θέλατε να διερευνήσετε στο μέλλον;

Προς το παρόν ετοιμαζόμαστε για την περιοδεία της παράστασης «Όταν έφυγαν τ’ αγάλματα», που βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημά μου, σε διασκευή δική μου, μια εξαιρετική δουλειά από τη Θεατρική Ομάδα Ανεμόμυλοι σε σκηνοθεσία του Χρήστου Χριστόπουλου. Μια παράσταση που παρουσιάστηκε με επιτυχία στο πλαίσιο του «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός-2024» και πλέον τον χειμώνα θα περιοδεύσει σε σχολεία και σε θέατρα ανά την Ελλάδα. Και ταυτόχρονα προετοιμάζω παρουσιάσεις και εκδηλώσεις για τα δύο μυθιστορήματά μου «Τότε που κρύψαμε έναν άγγελο» και «Με κλειστά μάτια», καθώς και για τη σειρά «Οι Μεγάλοι… μικροί». Παράλληλα επανέρχομαι στην «παλιά μου τέχνη» κι έτσι σκηνοθετώ έναν θεατρικό μουσικό μονόλογο με τίτλο «Η Κρεατόπιτα» που όμως απευθύνεται σ’ ενήλικο κοινό. Θ’ ανέβει αρχές Νοεμβρίου, με τη Φανή Γέμτου στην ερμηνεία, και θα παίζεται στη θεατρική σκηνή της «Αμαξοστοιχίας - Θέατρο το Τρένο στο Ρουφ». Είναι μια διαφορετική πρόκληση, όπως καταλαβαίνετε, το ενήλικο κοινό. Από εκεί και μετά έρχονται φυσικά νέα βιβλία και νέες παραστάσεις. Είναι τόσα πολλά αυτά με τα οποία θα ήθελα να καταπιαστώ. Αρκεί να είμαστε καλά. Η ζωή άλλωστε μας τροφοδοτεί συνεχώς με νέες ιδέες και νέες ιστορίες.

Η πολυβραβευμένη συγγραφέας θα βρίσκεται στο πάρκο Ακρόπολης την Κυριακή, 6 Οκτωβρίου στις 11:30 το πρωί, στη Λογοτεχνική Σκηνή του Nicosia Book Festival.

Η συγγραφέας θα μας ξεναγήσει στο εργαστήρι της, αποκαλύπτοντας τη σχέση που είχε ως αναγνώστρια με τα βιβλία του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες και μιλώντας για τη δύναμη των φαινομενικά μικρών και ασήμαντων καθώς και για τη μαγεία στην καθημερινότητα άλλων εποχών και του τώρα.

Στο τέλος της εκδήλωσης θα υπογράψει αντίτυπα των βιβλίων της.