Μ’ αυτή την Βελγίδα, με το διάπλατο χαμόγελο και την χαρακτηριστική προφορά, γνωριζόμαστε εδώ και χρόνια. Άλλοτε ως συνάδελφοι κι άλλοτε ως συνεργάτες, σμίγαμε στις γωνιές της πόλης, με καφέ και τσιγάρο, ανταλλάσσοντας σημειώσεις και εξιστορώντας τα νέα μας. 

Αυτό το διάστημα, η κυκλοφορία του τελευταίου της βιβλίου, σε ελληνική μετάφραση, ήταν ένας επιπλέον καλός λόγος για να συναντηθούμε και να την ρωτήσω από κοντά “Μελίσσα, τελικά, τι θα ‘λεγε η Μεσόγειος;”. “Για αρχή, θα έλεγε ένα συγνώμη”, ήταν η απάντησή της. 

Συνέντευξη στην Ιωάννα Χριστοδούλου 

Φωτογραφία: Αντώνης Φαρμακάς 

Σε θυμάμαι να καλύπτεις δημοσιογραφικά το μεταναστευτικό πριν ακόμα αρχίσουμε να μιλάμε για ανθρωπιστική κρίση. 

Ναι, στην εφημερίδα Cyprus Weekly, απ’ το 2007, όταν ήμουν υπεύθυνη για τις σελίδες της Μέσης Ανατολής. Μονοπωλούσαν οι πολιτικές πτυχές του θέματος τότε και μετά ακολουθούσαν οι αριθμοί. Αριθμοί που ολοένα και μεγάλωναν ώσπου, κάποιοι, αρχίσαμε να αναρωτιόμαστε τι συνέβαινε πέρα απ' τους αριθμούς. Πού κατέληγαν αυτοί οι άνθρωποι, τι ιστορίες κουβαλούσαν. Όσο περνούσε ο καιρός γινόταν όλο και πιο βασανιστικό για μένα, να ασχολούμαι καθημερινά μ’ αυτή τη θεματολογία. Όλα γιγαντώθηκαν μέσα μου όταν άρχισαν να καταφθάνουν στην αίθουσα σύνταξης, μέσω των διεθνών πρακτορείων, φωτογραφίες από τη Λέσβο. Με βασάνιζε η σκέψη ότι όλα αυτά διαδραματίζονται τόσο κοντά μας κι εγώ καθόμουν σ’ ένα γραφείο και απλά κατέγραφα αριθμούς. 

Σε είχε αγγίξει σε προσωπικό επίπεδο τότε. 

Κι εγώ μετανάστρια είμαι. Βεβαίως δεν το συγκρίνω, σε καμία περίπτωση δεν το συγκρίνω, γιατί, όπως συνηθίζω να λέω, εγώ είμαι μετανάστρια πολυτελείας. Όταν ήρθαμε με την μητέρα μου απ’ το Βέλγιο στην Κύπρο, είχαμε μία πολύ διαφορετική αντιμετώπιση. Παρόλα αυτά με απασχολεί ο μετανάστης, ο ξένος, και το συναίσθημά του. Ο άνθρωπος που αποφάσισε να κλείσει πίσω του μια πόρτα, να ξεριζωθεί και να οδηγηθεί στο άγνωστο. Στην περίπτωση των μεταναστών, όπως αυτών στη Λέσβο, προστίθεται στην εξίσωση και το γεγονός ότι διακινδυνεύουν την ίδια τους τη ζωή για να φτάσουν κάπου. Κι όσοι καταφέρουν να πιάσουν στεριά, έχουν άλλη μία μεγάλη περιπέτεια μπροστά τους, που αρχίζει απ’ την γραφειοκρατία και συνεχίζεται με τον αγώνα για επιβίωση. Στη δική μας περίπτωση, όταν ήρθαμε εδώ, ναι μεν περάσαμε χρόνο στο γραφείο μετανάστευσης αλλά, ως Βέλγοι, ήταν αρκετό να έχουμε το απαιτούμενο χρηματικό ποσό στην τράπεζα. Όταν βρέθηκα στη Λέσβο, είδα κόσμο να κατεβαίνει από φουσκωτά με μοναδική περιουσία ένα κενό βλέμμα στα μάτια. 

Πριν πάμε στη Λέσβο, να σου πω ότι δεν ξεχνώ το δικό σου κενό βλέμμα όταν επέστρεψες απ’ το ταξίδι αυτό. 

Ναι, την θυμάμαι έντονα κι αυτή την περίοδο… Μου είχε βγει ένα τρομακτικό ψυχοσωματικό που κράτησε γι’ αρκετό καιρό, μαζί κι ένας παρατεταμένος ίλιγγος. Η επιστροφή απ’ τη Λέσβο ήταν πιο βασανιστική σε σχέση με την παραμονή μου εκεί. 

Γιατί;

Διότι όταν ήμουν εκεί, δεν σκεφτόμουν τίποτα. Ούτε το παιδί μου, ούτε το σπίτι μου, τίποτα δεν σκεφτόμουν. Ένιωθα ότι βρισκόμουν σ’ ένα σύμπαν αλλιώτικο και η μόνη μου έγνοια ήταν να είμαι χρήσιμη και να βοηθήσω. Κατεβαίνοντας στο αεροδρόμιο Λάρνακας, έλαβα το πρώτο μου χαστούκι. Μέσα Δεκεμβρίου, Χριστούγεννα κοντά, όλα στολισμένα, δεντράκια, φωτάκια, γιρλάντες. Το βρήκα τρελό. Ακολούθησαν οι εικόνες απ’ τα βαρυφορτωμένα καρότσια στις υπεραγορές. Μου προκαλούσε θλίψη το σκηνικό και σκεφτόμουν συνεχώς αν τα χρειαζόμαστε όλα αυτά. Άρχισα να κρίνω και τον κόσμο γύρω μου, επέμενα η κόρη μου να τρώει όλο της το φαγητό και της έλεγα ότι είχα δει με τα μάτια μου παιδάκια που δεν είχαν βάλει φαΐ στο στόμα τους για μέρες. Δεν ήμουν καθόλου καλά, με τον εαυτό μου κυρίως…   

Κι ο λόγος… 

Δυσκολευόμουν, μετά απ’ όσα είχα βιώσει, να δεχτώ το γεγονός ότι μου δόθηκε άλλο χαρτί απ’ την τράπουλα της ζωής. Δεν μπορούσα να αποδεχτώ την τύχη μου. Οι εικόνες της Μόριας με κυνηγούσαν παντού. Ξεσήκωσα όλο το σπίτι, έδωσα σε κόσμο που είχε ανάγκη πράγματα που δεν χρειαζόμουν πραγματικά... Μου πήρε καιρό να νιώσω καλά, να νιώσω ευγνώμων για ό,τι έχω. 

Πώς πήρες την απόφαση να φύγεις για τη Λέσβο; 

Πριν από επτά χρόνια συναντήθηκα στη Λεμεσό με την ομάδα Cyprus Cares, ανθρώπους που μάζευαν αγαθά για να στείλουν εκεί. Ενημερώθηκα ότι, εκείνες τις μέρες, στη Λάρνακα θα ερχόταν μία αμερικανίδα εθελόντρια, η Νίκκη, με μεγάλη εμπειρία στις ανθρωπιστικές κρίσεις. Πήγα να την συναντήσω. Η Νίκκη, η οποία παρουσιάζεται και ως ηρωίδα στο βιβλίο, μου είπε ότι η κυβέρνηση της Ελλάδας αδυνατούσε πλέον να διαχειριστεί την κατάσταση και ότι η κάθε βοήθεια ήταν σημαντική. Μου έδωσε πολλές πληροφορίες για τον επίσημο καταυλισμό αλλά και για τον κόσμο που βρισκόταν στον διπλανό ελαιώνα και περίμενε να γίνει δεκτός εντός. Μου περιέγραψε τις εικόνες από τους εκατοντάδες ανθρώπους που μέσα στο κρύο, χωρίς νερό και φαγητό, στοιβάζονταν και περίμεναν. 

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ:  

Navid και Sahand, ωραίοι σαν Κύπριοι

Αλκυόνη Παπαδάκη: Η ζωή δεν προδίδει τους πραγματικούς εραστές της

Αντιλήφθηκες, τότε, το χάος που επικρατούσε;

Δεν είναι το ίδιο όταν το βλέπεις και είσαι κομμάτι του. Ήταν όμως πολύ περιγραφική η Νίκκη κι αυτό με βοήθησε. Το ίδιο και η διαβεβαίωσή της ότι κάνεις δεν είναι περιττός εκεί, όσο μικρή κι αν ήταν η βοήθεια που είχε να προσφέρει. Αυτό ήταν, αποφάσισα να φύγω. 

Παλαιότερα ήθελα να αλλάξω τον κόσμο. Σήμερα δεν ξέρω αν ο κόσμος αλλάζει αλλά ξέρω ότι αλλάζουν οι ζωές των ανθρώπων

 

Ποιες ήταν οι πρώτες σου κινήσεις; 

Καταρχάς είχα να ενημερώσω την κόρη μου, που ήταν οκτώ ετών. Της λέω θέλω να κάνω αυτό, πρέπει να λείψω για λίγο, η αντίδρασή της ήταν “Να πας μαμά, να βοηθήσεις τον κόσμο”. Ο τίτλος της αγγλικής έκδοσης του βιβλίου, “Amir’s Blue Elephant”, δεν είναι τυχαίος. Όταν ετοίμαζα τις τσάντες μου, η Λάρα ήρθε και μου έδωσε ένα μπλε λούτρινο ελεφαντάκι, ζητώντας μου να το δώσω σε ένα παιδάκι στη Μόρια. Ήταν σάμπως και μου ‘λεγε “Πήγαινε μαμά, είμαι μαζί σου”. Με τα φάρμακα, τα ρούχα κι όλα τα απαραίτητα, κουβάλησα μαζί μου και το ελεφαντάκι. 

Απ’ τον τίτλο να υποθέσω ότι ο Αμίρ ήταν ο νέος του ιδιοκτήτης; 

Ο Αμίρ, ναι, ένα γλυκύτατο παιδάκι που γνώρισα την τρίτη μέρα στην Λέσβο. Περπατούσε με τα σανδαλάκια του μες την παγωνιά κι εγώ υπολόγισα με το μάτι το μέγεθός του. Πάω στις στοίβες με τα παπούτσια, βρίσκω ένα πολύχρωμο ζευγάρι αθλητικά, του το δίνω και καταλήγουν να ‘ναι μικρά του. Του είχαν αρέσει τόσο πολύ που αρνήθηκε ευγενικά να τα βγάλει. Μου είχε χαρίσει ένα διάπλατο χαμόγελο η αντίδρασή του κι έτσι του χάρισα με την σειρά μου το μπλε ελεφαντάκι. 

Να μεταφερθούμε ένα τριήμερο πίσω. Φτάνεις στη Λέσβο, τι κάνεις; 

Νοέμβριος, καταιγίδα τρομακτική και το πρώτο που κάνω είναι να νοικιάσω αυτοκίνητο. Η Νίκκη μου είχε πει ότι είναι σημαντικό να ‘χω αυτοκίνητο γιατί οι πλείστοι άνθρωποι που κατέφθαναν αναγκάζονταν να περπατήσουν για ώρες, μες τα λασπόνερα και το κρύο, για να φτάσουν στον καταυλισμό. Έπειτα, μετά από εισήγηση των παιδιών της Cyprus Cares, πήγα να βρω την κυρία Μαρία, ντόπια που νοίκιαζε δωμάτια σε εθελοντές. Δεν είχε κρεβάτι ούτε για δείγμα αλλά, όταν λόγω προφοράς, κατάλαβε ότι είμαι από την Κύπρο, με πήρε να γνωρίσω μια άλλη κύπρια που ήταν εκεί, την Παναγιώτα. Αγκαλιαστήκαμε πριν συστηθούμε. Έμεινα μαζί της μέχρι να βρεθεί χώρος και για μένα. Το ίδιο βράδυ η Παναγιώτα με είχε ρωτήσει “Είσαι έτοιμη; Αντέχεις να πάμε και να δεις τι συμβαίνει;”. Φύγαμε και καταλήξαμε στον ελαιώνα δίπλα απ’ τον επίσημο καταυλισμό. 

Κι η εικόνα που αντίκρισες...  

… ήταν το χάος. Αμέτρητος κόσμος γύρω από εστίες φωτιάς να προσπαθεί απεγνωσμένα να ζεσταθεί. Άνθρωποι ταλαιπωρημένοι παντού. Τρεις βδομάδες έμεινα στη Λέσβο κι αυτή η εικόνα δεν άλλαζε. Τρεις βδομάδες που μου φάνηκαν σαν χρόνια. Ο χρόνος κυλάει αλλιώς σε τέτοιες συνθήκες. Κυβέρνηση, Ηνωμένα Έθνη και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις διαχειρίζονταν τον καταυλισμό και έξω απ’ αυτόν εξελισσόταν ένας ζωντανός εφιάλτης από ανθρώπους που περίμεναν να μπουν μέσα, να ολοκληρώσουν τις γραφειοκρατικές διαδικασίες και να λάβουν επίσημη βοήθεια. 

Πώς οργανώνεται όλο αυτό; 

Με δυσκολία. Εκείνο τον καιρό όταν μιλούσαμε για μεταναστευτικό ξεχνούσαμε ότι δεν επρόκειτο μόνο για πρόσφυγες αλλά και για αιτητές πολιτικού ασύλου. Υπήρχε θέμα προτεραιότητας αλλά, σε μια τέτοια κατάσταση, με τόσους ανθρώπους αβοήθητους, ανθρώπους που πρέπει να επιβιώσουν, η έγνοια σου είναι να βοηθήσεις στη συνέχεια του ταξιδιού τους, με κάθε τρόπο.  

Είχες πρόσβαση στον επίσημο καταυλισμό; 

Έπρεπε να ήσουν κυβερνητικός υπάλληλος ή μέλος ΜΚΟ για να μπεις μέσα. Ήταν διαφορετικό για τις ανεξάρτητες ομάδες που δουλεύαμε απ’ έξω. Κάποια στιγμή, όταν εντάχθηκαν και δύο δικηγόροι στην ομάδα μας, αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε ένα ΜΚΟ και να οργανωθούμε καλύτερα. Έτσι δημιουργηθηκε το Better days for Moria. Το πρώτο διάστημα δουλεύαμε εικοσιτετράωρα, ξεχνούσαμε να φάμε, ξεχνούσαμε ποιοι είμαστε, χάναμε τις δυνάμεις μας. Έπειτα χωριστήκαμε σε βάρδιες, κάναμε μικρά διαλείμματα, διαχειριζόμασταν από κοινού τα χρήματά μας για να αγοραστούν τέντες, γκάζια και παλέτες. Οι παλέτες ήταν χρήσιμες γιατί μες τα λασπόνερα του χειμώνα ο κόσμος δεν είχε πού να καθίσει. Θυμάμαι τις μέρες που έβγαινε για λίγο ο ήλιος και νιώθαμε δέος. Μέχρι να φύγω οι διαδικασίες είχαν οργανωθεί αρκετά καλά. Κι ο εθελοντισμός χρειάζεται τις δομές του. 

Ο κόσμος πρέπει να θυμάται να ελπίζει. Κι αν δεν θυμάται, πρέπει να του το θυμίζουμε. Ο καθένας δικαιούται μια καλύτερη ζωή.

Απ’ τον εθελοντή που φεύγει αυθόρμητα και ανεξάρτητα για να βοηθήσει, τι λείπει; 

Οι πληροφορίες και η οργάνωση. Είναι απαραίτητο να ακούς όσους έχουν πείρα και να ενημερώνεσαι για κάποια βασικά πράγματα. Είδα πολλούς εθελοντές που, με όλη την καλή πρόθεση, πήγαν για παράδειγμα να βοηθήσουν εκεί όπου βγάζεις τον κόσμο απ’ τις βάρκες. Τους είδα να δίνουν σοκολάτες στους ανθρώπους που κατέβαιναν, ότι χειρότερο όταν είσαι σε κατάσταση υποθερμίας. Θυμάμαι πριν φύγω για τη Λέσβο την Νίκκη να μου λέει πως, κάτι πολύ χρήσιμο, είναι να προμηθεύομαι το πρωί πολλά αυγά, να τα βράζω και να τους τα δίνω μόλις κατεβαίνουν, γιατί είναι πρωτεΐνη που πρέπει να λάβεις εκείνη τη στιγμή. Άλλοι εθελοντές, με όλη την καλή διάθεση και πάλι, είχαν αναλάβει τα σάντουιτς. Την πρώτη φορά επέστρεψαν στις ακτές με δεκάδες σάντουιτς που περιείχαν χαμ γιατί δεν γνώριζαν ότι η κουλτούρα κάποιων λαών δεν το επιτρέπει. Χάνεται πολύτιμος χρόνος έτσι αλλά με τον καιρό μαθαίνεις. 

Οικονομικά εσύ πως τα έβγαλες πέρα; 

Είχα μαζέψει χρήματα πριν φύγω απ’ την Κύπρο. Με στήριξαν πολλοί φίλοι και συνάδελφοι και γι’ αυτό είχα ακόμα περισσότερη έγνοια να τα διαχειριστώ με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Διλήμματα υπάρχουν όσον αφορά στο οικονομικό. Λάβε υπόψη ότι ακόμα και οι μετανάστες που ολοκληρώνουν την γραφειοκρατική διαδικασία, και μπορούν να διακινηθούν στην Ελλάδα, πρέπει να μετακινηθούν απ’ την Λέσβο προς κάποιο λιμάνι. Αυτό κοστίζει γύρω στα πενήντα ευρώ. Έτυχε λοιπόν να δω οικογένειες με παιδιά και, χωρίς να το σκεφτώ, τους έδινα χρήματα. Η αξιολόγηση είναι πολύ γρήγορη αλλά αν δεν το κάνεις ο χρόνος σταματά να είναι με το μέρος σου. Πέραν των οικογενειών είναι και τα παιδιά που είναι μόνα τους. Θυμάμαι τον Αχμέτ, είκοσι δύο χρονών παιδί, που έχασε όλη του την οικογένεια κι ήθελε να πάει να βρει ένα συγγενή του στην Γερμανία. Δεν ρώτησα τι και πώς, απλά του έδωσα πενήντα ευρώ και τις απαραίτητες οδηγίες.  

Εντός του χώρου, ποιες ήταν οι κυριότερές σας έγνοιες πέραν της παροχής νερού και του φαγητού; 

Οπωσδήποτε η υποθερμία αλλά και η ψυχολογία αυτών των ανθρώπων. Αυτή η απελπισία που κάνει τον θάνατο να μοιάζει πιο εύκολος απ’ τη ζωή. Θυμάμαι μία κυρία που είχε χάσει όλη της την οικογένεια και με τον μοναδικό γιο που της είχε μείνει, ταξίδεψαν για την Ελλάδα. Μιλήσαμε αρκετά και της ζήτησα να με συνοδεύσει στην τέντα για να μαγειρέψουμε σούπα μαζί. Συγκινήθηκε. Μου είχε πει ότι είχε μήνες να μπει σε κουζίνα κι είδα το πρόσωπο και τα μάτια της να αλλάζουν μόνο και μόνο επειδή της ζήτησα να καθαρίσει και να κόψει τα λαχανικά. Ξαναζωντανεύουν οι άνθρωποι μέσα απ’ τα πιο μικρά και επιφανειακά ασήμαντα. Ελπίδα χρειάζεται. 

Μελίσσα, όλα διορθώνονται;  

Όλα, ναι. Ο κόσμος πρέπει να θυμάται να ελπίζει. Κι αν δεν θυμάται, πρέπει να του το θυμίζουμε. Ο καθένας δικαιούται μια καλύτερη ζωή. Ο καθένας πρέπει να έχει δικαίωμα στην ελεύθερη μετακίνηση. Και να σου πω, μπορεί να το λέω με ευκολία αυτό γιατί πολιτικός δεν είμαι. Αλλά οι άνθρωποι δεν είναι αριθμοί κι οι πολιτικές αποφάσεις δεν πρέπει να λαμβάνονται μόνοι όταν μας συμφέρει με γνώμονα τους αριθμούς. Κοίτα την Γερμανία, είχε ανοίξει τα σύνορά της τότε, απορρόφησε όσο φθηνό εργατικό δυναμικό χρειαζόταν και τα ξανάκλεισε. Δεν είναι όμως αριθμοί οι άνθρωποι. 

Τι απαντάς σ’ όσους συνδέουν το μεταναστευτικό με την αλλοίωση πολιτισμών κι όλα αυτά; 

Να σου πω πως τα τελευταία χρόνια απλά σιωπώ. Ή απαντώ με ερωτήσεις. Δεν μπαίνω πλέον στην διαδικασία της λογομαχίας. Προσπαθώ μόνο να βάλω τον καθένα μας στα παπούτσια αυτών των ανθρώπων. Δεν το παίζω έξυπνη και δεν έχω απαντήσεις για όλα αλλά είμαι σίγουρη ότι λύσεις υπάρχουν. Κι αν δεν είναι πολιτικές ας είναι λύσεις ανθρώπου προς άνθρωπο. Ενσυναίσθηση. Στη Λέσβο καθόμασταν τα βράδια γύρω από τη φωτιά και ακούγαμε τις ιστορίες αυτών των ανθρώπων. Τους βλέπαμε να ηρεμούν και να νιώθουν καλύτερα. Η επικοινωνία και η αποδοχή είναι η μισή μάχη που ο καθένας μας πρέπει να δώσει. 

Τα βιώματά σου τα κατέγραψες με μία δόση μυθοπλασίας στο βιβλίο σου που κυκλοφορεί στην αγγλική και στην ελληνική. 

Το “Amir’s blue elephant” κυκλοφόρησε τον περασμένο Σεπτέμβριο και η ελληνική του μετάφρασή “Τι θα 'λεγε η Μεσόγειος” κυκλοφόρησε πριν από ένα μήνα. Η μετάφραση ήταν απαραίτητη γιατί πάντοτε τα βιβλία μου θέλω να κυκλοφορούν και στα ελληνικά. Εδώ ζω και εργάζομαι. Δουλέψαμε με την Κατερίνα Νικολάου για την μετάφραση και ήταν μία πολύ όμορφη διαδικασία που μου έμαθε, μεταξύ άλλων, πόσο… κυπριακά είναι τα ελληνικά μου. 

Τι εννοείς;

Είναι αστείο αλλά, ως γαλλόφωνη και αγγλόφωνη στην Κύπρο, μου βγαίνει περισσότερο η διάλεκτος. Αυτήν ακούω. Φράσεις όπως την “Are you kidding me?”, με την Κατερίνα να την μεταφράζει ως “Πλάκα μου κάνεις;” μού ήταν άγνωστες. Εγώ θα 'λεγα “Περιπαίζεις με;”. Είναι δημιουργική διαδικασία η μετάφραση και χαίρομαι που η Κατερίνα αγάπησε το βιβλίο και το έκανε δικό της. 

Αλλάξατε και τον τίτλο. 

Ναι, αφότου προηγήθηκε μία μεγάλη συζήτηση. Το κοινό με έχει συνδέσει με το παιδικό βιβλίο και η ακριβής μετάφραση θα παρέπεμπε σ’ αυτό. Ήθελα να φανεί αυτή η αλλαγή, ότι τώρα πρόκειται για ιστορίες βασισμένες σε αληθινά γεγονότα. Έτσι καταλήξαμε στο “Τι θα 'λεγε η Μεσόγειος”. 

Κάποιος που είναι κάθετος όσον αφορά στο μεταναστευτικό θα διαβάσει το βιβλίο σου; 

Πιθανότατα όχι και λυπάμαι γι’ αυτό. Σήμερα, με την ακροδεξιά να ανεβαίνει, λυπάμαι που κάποιοι δεν έχουν τα αυτιά και τα μάτια τους ανοιχτά. Ξέρεις, πέραν από τις καλές κριτικές δέχτηκα και πολλά επιθετικά σχόλια. Υπήρξε κόσμος που μου έστελνε μηνύματα μέσω των κοινωνικών δικτύων, ποια νομίζω ότι είμαι και γιατί να υποστηρίζω τους μετανάστες. Είχα διαβάσει και την κριτική μιας αμερικανίδας που σημείωνε ότι γράφω απ’ την πλευρά μιας λευκής ευρωπαίας της μεσαίας τάξης. Αυτό ήταν το σχόλιό της. Μα, είμαι μια λευκή ευρωπαία της μεσαίας τάξης. Πώς θα έπρεπε να προσεγγίσω δηλαδή το θέμα διαφορετικά για να είναι αυθεντικό; Δεν μπορώ να απολογούμαι για τα πάντα. Ο καθένας που θα βρεθεί στο δρόμο σου κάτι θα έχει να πει. 

Η επικοινωνία και η αποδοχή είναι η μισή μάχη που ο καθένας μας πρέπει να δώσει. 

Θες ακόμα να αλλάξεις τον κόσμο; 

Θέλω ειρήνη. Παλαιότερα ήθελα, ναι, να αλλάξω τον κόσμο. Σήμερα δεν ξέρω αν αλλάζει αλλά ξέρω ότι αλλάζουν οι ζωές των ανθρώπων. Αν ο καθένας μας προσπαθούσε να βελτιώσει την ζωή δύο-τριών συνανθρώπων του θα ήταν κι αυτό αρκετό. Μου πήρε χρόνο να εστιάσω στα μικρά και να κοιτάω με διαφορετικό μάτι τα μεγάλα. 

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ: 

Επισκεφτήκαμε το σπίτι της οικογένειας Ferya, στην καρδιά της Πάφου

«Είναι δύσκολο να μεγαλώνω παιδί από μακριά»

«Η κυβέρνηση μας πιέζει να βρούμε σπίτι. Με 200 ευρώ το μήνα πώς μπορεί να βρεθεί σπίτι;»

«Είχαν σκοτώσει τη γυναίκα μου αλλά ο στόχος ήμουν εγώ»

Θα ξαναπήγαινες στη Λέσβο ή σε κάποια παρόμοια συνθήκη; 

Ναι, οπωσδήποτε ναι. Πλέον όμως έχω ξεκάθαρη εικόνα πώς είναι να βρίσκεσαι σε ένα τέτοιο χώρο. Θα ήξερα πως να προστατευτώ, να μην τα παίρνω όλα προσωπικά. Να κρατώ απόσταση από τα πράγματα για να προσφέρω ακόμα περισσότερα.  

Πώς άλλαξε η δική σου ζωή μέσα από αυτή την εμπειρία;

Ερχόμενη πίσω παραιτήθηκα από τη δουλειά μου και είμαι πλέον ελεύθερη επαγγελματίας. Επέλεξα από τότε να ζω ακόμα πιο λιτά και απλά τη ζωή μου. Πριν με βασάνιζαν οι απορίες όπως πώς κατάντησε έτσι η Ευρώπη, ανήμπορη να διαχειριστεί τέτοιου είδους κρίσεις. Σήμερα το σκέφτομαι διαφορετικά. Η πολιτική δεν είναι ο τομέας μου κι όσο και να τα παρακολουθώ, δεν έχω την δύναμη να αλλάξω τα πράγματα. Μπορώ όμως να κάνω αυτά τα μικρά και χρήσιμα. Και στην Κοφίνου βοηθώ όσο μπορώ και μέσω του Caritas... Ξέρεις ότι “απέκτησα” και τρία παιδιά; 

Δηλαδή; 

Μετανάστες, μικρούς σε ηλικία, δύο αγόρια κι ένα κορίτσι, που τους έχω σαν παιδιά μου. Θέλω να φροντίσω να έχουν μία καλή ζωή. Ο ένας με φωνάζει “μαμά”, οι άλλοι δυο γράφτηκαν και πάνε σχολείο. Ξέρουν ότι όποτε με χρειαστούν, για οτιδήποτε, θα είμαι εκεί. Τι πιο όμορφο απ’ την επικοινωνία και την κατανόηση μεταξύ ανθρώπων. Η ομορφιά κρύβεται στα μικρά και τα απλά.